ערבית לבית-הספר העברי
לבית-הספר הממלכתי
והממלכתי דתי
ספר א'
עריכה ושכתוב של המהדורה
השנייה: לינדה ישראלי
"מעלות" הוצאת ספרים בע"מ
בשבעה כרכים
כרך ראשון
עמודים v
עמודי דפוס 11-51
עמודי בראיל 1-45
העתיקה: נסרין עבדאללה
הספריה המרכזית לעיוורים
נתניה ישראל 2010
פתח דבר
מטרת מהדורה זו של אלערביה א' היא זירוז תהליך הוראת האותיות.
במהדורה הקודמת נשזרו נושאים דקדוקיים רבים תוך כדי הוראת הקריאה והכתיבה, והדבר האריך את התהליך. הספר שוכתב ונערך מחדש, בלי לפגוע ברציונל הדקדוקי, שעמד בפני מחברי המהדורה הקודמת. סדר הוראת הנושאים הדקדוקיים השתנה, וחלק מהתרגילים הוחלף בתרגילים חדשים, וגם חלק מהטקסטים שוכתב או שונה.
בשיעורים הראשונים מובאות המילים החדשות בתוך משפטים קצרים, ובהמשך מובאים גם טקסטים קצרים, שחוברו תוך אילוצים מובנים, כגון מספר האותיות שהתלמידים יודעים בכל שלב, והנושאים הדקדוקיים, שכבר נלמדו. המורים יכולים לדלג על חלק מהטקסטים כדי לקצר את זמן לימוד הקריאה והכתיבה ולהביא לכיתה טקסטים מקוריים, לאחר שנלמדו כל האותיות. המורים מוזמנים גם לדלג על חלק מתרגילי הכתיבה בשלב הראשון ולחזור אליהם בשלב מאוחר יותר. בכל שיעור הובא תרגיל בקריאת כתב-יד, שנכתב על ידי מומחה לכתיבה תמה. גם על תרגילים אלה אפשר לדלג בשלב הראשון, וזאת כדי להגיע להכרת כל האותיות בזמן המינימלי האפשרי.
התרגילים בכל שיעור רבים ומגווונים. חלקם ישמשו לתרגול בעל-פה בכיתה, וחלק מהם כשיעורי- בית בכתב. המבחר מאפשר למורה לבחור את התרגילים המתאימים לרמת כיתתו, וכמובן ניתן להוסיף תרגילים אחרים, לפי ראות עיני המורה.
תוכן כרך ראשון
(התוכן ערוך כך: שם הפרק עמוד דפוס עמוד בראיל)
1- أَلدَّرْسُ الأَوَّل - השיעור הראשון صَفْحَة
האותיות ا د ذ ر ز و 11 1
1. התנועות הקצרות 12 2
2. התנועות הארוכות 13 3
3. סימן הסֻכּון –ْ (שווא נח) 13 3
הספרות 17 8
2- أَلدَّرْس الثَّانِي - השיעור השני
הסימנים: ء – המזה, -ّ שַדַّה 18-19 9-10
האות ب 20 12
האות ت 24 17
האות ث 28 21
3- أَلدَّرْسُ الثَّالِث - השיעור השלישי
האות ي 32 25
כינויי הקניין (א): שלי –ِ ي 37 30
האות ن 38 31
4- أَلدَّرْسُ الرَّابِع - השיעור הרביעי
האות ه 44 37
הכינוי הרומז (א) 48 42
כינויי הקניין (ב): שלו – هُ; שלה – هَا 48 41
נטיית הפועל בעבר (יחיד) 50 44
*11*
1- أَلدَّرْسُ الأَوَّل
בכתב הערבי יש עשרים ושמונה אותיות. הוא נכתב מימין לשמאל כמו בעברית.
המילה בערבית, בדפוס ובכתב, נכתבת ברצף כשהאותיות מתחברות זו לזו (שלא כבעברית) פרט לשש האותיות הבאות:
האותיות
(يوجد في الكتاب نوعان من الكتابة إستعن بالمعلم)
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ا ا אַלִף מקבילה ל- א כּאֵם קריאה בעברית כדוגמת באתי
د د דַאל מקבילה ל- ד בעברית
ذ ذ דַ'אל נהגית כ- Th באנגלית במילים This, That, The
ر ر רַא מקבילה ל- ר בעברית (מִבטאה לשוני)
ز ز זַאי מקבילה ל- ז בעברית
و و וַאו מקבילה ל- ו בעברית מִבטאה כ- W באנגלית
הערה: שימו לב להבדיל בין ز (כמו Has, Is) לבין ذ (כמו The, That).
*12*
1. התנועות הקצרות
בערבית קיימות שלוש תנועות קצרות.
(جدول في الكتاب بثلاثة أعمدة:)
התנועה, שם התנועה, הערות
1. –َ פֵתְחָה מקבילה לפתח בעברית. נכתבת מעל האות באלכסון ـــَ.
2. ـــُ דַמַّה מקבילה לקובוץ בעברית. נכתבת מעל האות ـــُ.
3. ـــِ כַּסְרָה מקבילה לחיריק חסר בעברית. נכתבה מתחת לאות, באלכסון ـــِ.
דוגמאות: מעל האות
دَ – דַ
دُ – דֻ
زَ – זַ
زُ – זֻ
מתחת לאות
دِ – דִ
زِ – זִ
שימו לב: ה- פתחה והכסרה נכתבות בקו אלכסוני – دَ دِ
*13*
2. התנועות הארוכות
פרט לתנועות הקצרות הנ"ל קיימות בערבית שלוש תנועות ארוכות, המורכבות מן התנועות הקצרות הנ"ל ושלוש אִמּות קריאה: אלף – ا (א), ואו – و (ו), יַא – ي (י) (שתילמד בשיעור השלישי).
א. ا מאריכה את תנועת הפתחה.
דוגמאות: دَ (שווה) ד (קצרה)
دَار (שווה) דַאר (ארוכה)
زَ (שווה) ז (קצרה)
زَاد (שווה) זַאד (ארוכה)
وَاو (שווה) וַאו (ארוכה)
ב. و מאריכה את תנועת הדמّה.
דוגמאות: دُ (שווה) ד (קצרה)
دُور (שווה) דור (ארוכה)
رُ (שווה) ר (קצרה)
وُرُود (שווה) וֻרוד (ארוכה)
دُرُوز (שווה) דֻרוז (ארוכה)
יש להקפיד על ההבדל בהיגוי בין תנועה קצרה לבין ארוכה.
אֵם הקריאה מאריכה את התנועה הקצרה.
הערה: אֵם הקריאה הבאה בסוף המילה אינה מאריכה את התנועה הקודמת לה. לדוגמה: دُورَا
3. הסימן ـــْ סֻכּון (שווה) שווא נח, מציין היעדר תנועה
דוגמאות:
دَوْر، ذَرْ، وَرْد، زُرْ، رِدْ، دُرْ
(كتابة يدوية - استعن بالمعلم)
*14*
تَمْرِِين 1. קראו והקפידו על קריאה נכונה של התנועות הקצרות והארוכות!
שימו לב: הטעם הוא על התנועה הארוכה.
1. دَار، زَاد، وِدَاد، وَاو
2. زُرْ، دُرُوز، دُور
3. زُرْ، وَرْد، رِدْ
4. زَارَ، رَذَاذ، دُرُوز، دُور
5. دَار، ذَرْ، زَارَ
6. دُرْ، دَوْر، وَرْد
*15*
أَلْمُفْرَدَات
دَار (נ) – בית, מעון (ج) دُور
دُرُوز – דרוזים
دَوْر – תור
وَ – ו
زَارَ – ביקר
وَرْد – ורדים, פרחים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
(ج) סימן הריבוי
(נ) מין נקבה
(ז) מין זכר
وِدَاد – שם פרטי (נ)
دَاوُد – שם פרטי (ז) (דוד)
تَمْرِين 2. קראו:
1. دَار، وِدَاد
2. دُور، دُرُوز
3. دَوْر، دَاوُد
4. وِدَاد، وَدَاوُد
5. وَرْد، وِدَاد، وَدَاوُد
6. زَارَ، دَاوُد، وِدَاد
*16*
تَمْرِين 3. קראו:
1- دَار، وِدَاد
2- دُور، دُرُوز
3- دَوْر، دَاوُد
4- وِدَاد، وَدَاوُد
5- زَارَ، دَاوُد، وِدَاد
تَمْرِين 4. העתיקו למחברת את הצירופים בתרגיל 2.
تَمْرِين 5. השלימו כל צירוף באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. -- وَوِدَاد.
2. -- دَاوُد وِدَاد.
3. دَوْر --
4. وِدَاد --
5. -- دُرُوز
המילים: دُور، زَارَ، وَدَاوُد، وِدَاد، دَاوُد
تَمْرِين 6. השלימו את האות החסרה וכתבו את המילה במחברת:
1. د -- ر
2. -- رْد
3. وِدَ -- د
4. دُرُ -- ز
5. دَ -- وُد
6. زَ -- رَ
*17*
הספרות
(جدول في الكتاب بثلاثة أعمدة:)
הספרה דפוס כתב יד
0 ٠ .
1 ١ ١
2 ٢ ٢
3 ٣ ٣
4 ٤ ٤
5 ٥ ٥
6 ٦ ٦
7 ٧ ٧
8 ٨ ٨
9 ٩ ٩
10 ١٠ ١٠
(صورة في الكتاب استعن بالمعلم)
5
שימו לב:
הקווים של המספרים נוטים כך: ١
דוגמאות:
٣، ٢، ٦، ٩، ١
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
تَمْرِين 7. כתבו במחברת את המספרים הבאים בספרות ערביות:
7, 9, 5, 6, 2, 4, 1, 8, 10
تَمْرِين 8. תרגמו את הצירופים הבאים לערבית:
1. בית ודאד
2. תפקיד דוד
3. תור דוד
4. דוד ביקר (את) ודאד.
5. (ה)וורדים (של) ודאד
6. בתי דרוזים
*18*
2- أَلدَّرْسُ الثَّانِي
סימנים
1. ء – המזה
האות ا (אַלִף) משמשת הן כּאֵם קריאה והן כעיצור.
א. ا (אַלִף) משמשת כְּאֵם קריאה המאריכה את תנועת הפַתְחָה
(כמו בעברית: קראתי, ברא, מצאתי).
דוגמאות: دَار، وَاو، زَارَ
ב. כאשר ה- ا (אַלִף) משמשת כעיצור, יש להוסיף לה
את הסימן המזהה – ء מעליה, כשהניקוד הוא - ــَ (שווה) أَ
או ـــُ (שווה) أُ או ــْ (שווה) أْ ומתחתיה, כשהניקוד הוא ـــِ (שווה) إِ.
ההמזה (ء) נהגית כמו א עיצורית בעברית.
השוו: אם. אמא. איש. אור.
דוגמאות: أَرْز، أَوْ، أُدْرُزْ، زَأْر، إِذَا
*19*
2. ـــّ (שווה) שַדַّה (שווה) דגש חזק
א. אין בערבית דגש קל.
ב. ה- שדّה נכתבת תמיד מעל האות رَّ زُّ دِّ
ג. הסימן -ّّ שדّה מסמן את הכפלת העיצור (כמו הדגש החזק בעברית) בהיגוי!
דוגמה: رَدَّ – קראו: رَدْدَ (يساوي) רַדְדַ
(כמו בעברית בקריאה ברצף: שק-קמח, כפית-תה)
דוגמאות: رَدَّ، وَدّ،َ زَرَّ، ذَرَّ
האותיות ب ت ث
1. האותיות בערבית מתחברות, אבל האותיות ا د ذ ر ز و שלמדנו בשיעור הראשון מתחברות רק לאות הבאה לפניהן, ואילו כל שאר האותיות בערבית מתחברות לשני הצדדים.
2. צורת האותיות המתחברות משתנה לפי מקומן במילה:
א. מתחילה – בראש המילה או אחרי אות בלתי מתחברת
ב. אמצעית – באמצע המילה, אחרי אות מתחברת
ג. סופית מחוברת – בסוף המילה, אחרי אות מתחברת
ד. סופית בלתי מחוברת (עצמאית) – בסוף המילה, אחרי אות בלתי מתחברת או האות כשהיא לבדה (לא במילה)
*20*
האות ب
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ب (كتابة يدوية استعن يالمعلم) בַּא מקבילה ל- בּ בעברית. אין בערבית ב (רָפָה).
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ب ب ب ب
כתב ب ب ب ب
דרך הכתיבה:
1. כל מילה שאותיותיה מתחברות נכתבת ברצף אחד עד סופה. מילה שיש בה אותיות בלתי מתחברות (ا د ذ ر ز و) נפסק בה רצף הכתיבה.
דוגמאות: بَاب - أَبْوَاب
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
2. את התנועות ואת הנקודות הדיאקריטיות (המבחינות בין האותיות)
מוסיפים רק לאחר גמר כתיבת המילה. דוגמאות:
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ب - ب
بدر – بَدْر
بارز – بَارِز
باب - بَاب
بدر – بِذْر
بارد – بـَارِد
بباب - بِبَاب
بزر – بِزْر
برد – بَرْد
3. שימו לב לצורת החיבור הקבועה אל שש האותיות הבלתי מתחברות.
אל ה- ر וה- ز מתחברים מלמעלה בלי זווית: بَرْد
ואל ה- د וה- ذ מתחברים בזווית: بِدَار بِذْر
4. ب המתחברת אל ب נכתבת בצורת זיזים: بِبَاب
*21*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
أَوْ – או
أَ – האם? הֵ"א השאלה
بِ – בְּ
أَرْز – ארזים (שם קיבוצי, יחיד זכר)
بَاب (ז) – דלת, שער (ج) أَبْوَاب
بَرَّاد – מקרר
بَرْد – קור, קר
رَبَاب – שם פרטי (נ)
أُورُوبَّا - אירופה
تَمْرِين 1. קראו:
1. وِدَاد، أَوْ، دَاوُد
2. أَوِدَاد، بِدَار، دَاوُد؟
3. وِدَاد، بِدَار، دَاوُد
4. أَرْز، وَوَرْد
5. بَاب، وَأَبْوَاب
6. بَاب، دَار، رَبَاب
7. بِدَار، رَبَاب، بَرَّاد.
8. أَبَرْد، بأُورُوبَّا؟
*22*
تَمْرِين 2. קראו:
1- أَرْز، أَوْ، وَرْد
2- أَوِدَاد، بِدَار، دَاوُد؟
3- بَاب، وَأَبْوَاب
4- بِدَار، رَبَاب، بَرَّاد
5- بَاب، دَار، رَبَاب
6- أَبَرْد، بِأُورُوبَّا؟
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת את הצירופים מתרגיל 1.
*23*
تَمْرِين 4. קראו והבחינו בין אלף כאֵם קריאה (נחה) ואלף נהגית (עיצורית):
وِدَاد، أَوْ، زَارَ، أَرْز، بَاب، أَبْوَاب، بَرَّاد، أَرَادَ، بَوَّاب، دَار، رَبَاب
- (שימו לב: אם קריאה בסוף מילה אינה מאריכה את התנועה.) إِذَا، بَابَا
- (כאשר באות שתי תנועות ארוכות, הטעם הוא על התנועה הארוכה השנייה.) رَادَار، بَازَار، أُورُوبَّا
تَمْرِين 5. כתבו מילה מכל קבוצת אותיות:
1. بَ ا ب
2. بِ دَ ا ر
3. أَ ب
4. أَ بْ وَ ا ب
5. أُ و رُ و بَّ ا
6. بَ رَّ ا د
7. رَ بَ ا ب
تَمْرِين 6. השלימו כל צירוף באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. -- بِأُورُوبَّا.
2. -- وَأَبْواب
3. أَ -- دَاوُد رَبَاب؟
4. وِدَاد -- دَاوُد.
5. بِدَار رَبَاب --.
המילים: أَوْ، بَاب، بَرَّاد، بَرْد، زَارَ
*24*
האות ت
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ت (كتابة يدوية استعن بالمعلم) תַּא מקבילה ל- ת בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ت ت ت ت
כתב ت ت ت ت
דרך הכתיבה:
1. ה- ت נכתבת כמו ה- ب שטוחה ומוארכת. שתי הנקודות שמעליה בדפוס הופכות בכתב לקו מאוזן:
تُوت، تُرَاب، بِتُرَاب، رُوت، زَارَتْ، تَبْدَأُ، بَدَأَتْ
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
2. שימו לב לקו המאוזן, שהוא הניקוד הדיאקריטי של האות ולקו האלכסוני שהוא התנועה: تَ تِ
*25*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
تُوت – תות (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
بَدَأَ – התחיל
زَارَتْ – ביקרה
رُوت – שם פרטי (נ)
تَمْرِين 7. קראו:
1. تُوت وَأَرْز وَوَرْد
2. رُوت أَوْ رَبَاب
3. وِدَاد وَرَبَاب وَرُوت
4. دُور وَأَبْوَاب
5. أَبَدَأَ دَوْر رُوت؟
6. بَدَأَ دَوْر رُوت.
7. زَارَ دَاوُد أُورُوبَّا.
8. زَارَتْ وِدَاد أُورُوبَّا.
9. أَزَارَتْ ربَاب دَار رُوت؟
10. زَارَتْ رَبَاب دَار وِدَاد.
*26*
تَمْرِين 8. קראו:
1- تُوت وَأَرْز
2- رُوت أَوْ وِدَاد
3- زَارَتْ رُوت أُورُوبَّا.
4- أَزَارَتْ وِدَاد دَار رُوت؟
5- أَبَدَأَ دَوْر رُوت؟
6- بَدَأَ دَوْر رَبَاب.
שימו לב: ה- ب וה- ت האמצעית מתחברת על ידי זיזים, וכן אותיות מתחברות נוספות שתילמדנה בהמשך.
דוגמה: بِتُرَاب بِبَاب
تَمْرِين 9. העתיקו למחברת משפטים 5-1 מתרגיל 7.
تَمْرِين 10. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. دُ و ر
2. تُ و ت
3. زَ ا رَ تْ
4. بَ دَ أَ
5. أَ بْ وَ ا ب
6. بَ رْ د
*27*
تَمْرِين 11. השלימו במחברת את הצירופים הבאים באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. -- رُوت دَار رَبَاب.
2. -- بِأُورُوبَّا.
3. أَوِدَاد -- دَاوُد؟
4. بَاب وَ --
5. دَار وَ --
6. بِبَرَّاد رُوت --.
7. أَبَدَأَ -- رُوت؟
8. -- دَوْر وِدَاد.
המילים: بَرْد، دُور، زَارَتْ، تُوت، أَبْوَاب، بَدَأَ، دَوْر، بِدَار
*28*
האות ث
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ث (كتابة يدوية- استعن بالمعلم) תַ'א אין לה אות מקבילה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ث ث ث ث
כתב ث ث ث ث
א. דרך הכתיבה:
בדפוס ה- ث נכתבת כמו ה- ت אך עם שלוש נקודות למעלה: ث
בכתב הופכות הנקודות הדיאקריטיות לזווית שקדקודה כלפי מעלה ^: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי: כמו TH במילים THREE, THING, THINK
ג. ההקבלה לעברית:
במילים שמשמעותן זהה בשתי השפות ה- ث הערבית מקבילה ל- שׁ העברית.
דוגמאות:
ثَوْر (يساوي) שׁור
وَرِثَ (يساوي) ירשׁ
وَارِث (يساوي) יורשׁ
*29*
أَلْمُفْرَدَات (ج)
ثَوْب – בֶּגֶד
أَثَاث – ריהוט, רהיטים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
ثَابِت – שם פרטי (ז)
تَمْرِين 12. קראו:
1. ثَوْب رُوت
2. أَثَاث دَار وِدَاد
3. بَدَأَ دَوْر رَبَاب
4. بَرْد بِأُورُوبَّا.
*30*
تَمْرِين 13. קראו:
1- ثَوْب رُوت
2- بَرْد بِأُورُوبَّا.
تَمْرِين 14. העתיקו למחברת את הצירופים מתרגיל 12.
تَمْرِين 15. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. أَ ثَ ا ث
2. بَ دَ أَ
3. ثَ وْ ر
4. ثَ وْ ب
5. دَ ا وُ د
6. ثَ ا بِ ت
*31*
تَمْرِين 16. השלימו כל צירוף באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. -- رُوت رَباب.
2. -- دَوْر رَباب.
3. -- رُوت
4. أَثَاث -- وِدَاد
5. -- بأُورُوبَّا.
6. -- ثَابِت رُوت.
המילים: دَار، ثَوْب، زَارَتْ، بَرْد، زَارَ، بَدَأَ
تَمْرِين 17. כתבו את המספרים הבאים בספרות ערביות:
11, 33, 24, 50, 67, 18, 91
تَمْرِين 18. תרגמו את הצירופים הבאים לערבית:
1. (ה)בגד (של) רות
2. קר באירופה.
3. ארזים וורדים.
4. האם התחיל (ה)תור (של) רבאב?
5. התחיל תור רבאב.
6. רות ביקרה את ודאד.
7. רהיטי בית דוד
8. האם ביקר דוד את רות?
*32*
האותיות ي ن
האות ي
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ي ي יַא אין לה אות מקבילה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ي -- -- ي
כתב -- -- -- --
דרך הכתיבה:
1. ي סופית בלתי מחוברת נכתבת מעל השורה: أَيّ دُرْزِيّ
2. ي סופית מחוברת נכתבת מתחת לאות הקודמת, ולכן יורדת מן השורה: بَابِي بِي رَبِّي (אפשר לכתוב את הכסרה (ــِ) מתחת לאות הדגושה: رَبِّي או מתחת לשדّה עצמה: رَبِّي )
3. ي מתחילה ואמצעית נכתבת כמו ب ו- ت בשתי נקודות (בדפוס) או קו מאוזן (בכתב) מתחתן:
يَد يَا بِيَد
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*33*
ي כְּאֵם קריאה
1. האות ي משמשת הן כעיצור והן כְּאֵם קריאה המאריכה את התנועה הקצרה כסרה (ــِ). (ראו שיעור א').
2. ي המשמשת אֵם קריאה אינה מנוקדת בתנועה או בסימן כלשהו.
زِ – ז (קצרה)
زِير- זִיר (ארוכה)
رِ- ר (קצרה)
بَرِيد – בַּרִיד (ארוכה)
דוגמאות:
وَزِير، بَرِيد، أَدِيب، يَزِيد (אם קריאה)
לעומת أَيَّار، يَد، دَيْر، رَاديُو (עיצור)
אִמּות הקריאה
ا و ي הן שלוש אמות הקריאה המאריכות את שלוש התנועות הקצרות:
ــَ ــُ ــِ
(ــَ) بَدَرَ – بَادَرَ
(ــُ) دُرْ – دُور
(ــِ) بَارِد – بَرِيد
*34*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
يَد – יד
يَا – הוי (מילת פנייה)
أَب – אב
ثَوْب – בגד (ج) ثِيَاب
رَاديُو – רדיו
بَيْت – בית (ج) بُيُوت
وَزير- שר
أَدِيب – מנומס
دُرْزِيّ – דרוזי (ج) دُرُوز
بَدَوِيّ – בדווי, בדואי
بَرِيد – דואר
زَيْد – שם פרטי (ז)
بَيْرُوت – העיר ביירות
*35*
تَمْرِين 1. קראו ושימו לב להבדל בין תנועות קצרות לבין תנועות ארוכות:
يَد، بَريد، بَارِد، وَزِير، أَدِيب
بَرَّاد، بَيْت، بُيُوت، تُوت، بَاب
أَبْوَاب، بَيْرُوت، رَبَاب، رُوت، وِدَاد
دُرُوز، زُرْ، بَدَوِيّ، دُرْزِيّ، أَدْوَار
زَارَ، زَارَتْ، بَدَأَ
שימו לב: אם קריאה, הבאה בסוף מילה, אינה מאריכה את התנועה:
يَا، أَبِي، دَارِي، إِذَا، بَابَا، رَاديُو، زُورِي
تَمْرِين 2. קראו:
1. بَاب دَار
2. يَد وِدَاد
3. يَا رُوت!
4. رَاديُو وَبَرَّاد
5. أَبْوَاب بَيْت زَيْد
6. بُيُوت بَيْرُوت
7. زَيْد وَزِير أَدِيب.
8. دَاوُد دُرْزِيّ وَزَيْد بَدَوِيّ.
9. بَرِيد بَيْرُوت
10. زَيْد وَرَازِي وَدَاوُد دُرُوز.
*36*
تَمْرِين 3. קראו:
1- بَاب دَار
2- أَبْوَاب بَيْت زَيْد
3- دَاوُد دُرْزِيّ.
4- زَيْد بَدَوِيّ.
5- زَيْد وَزِير أَدِيب.
6- بُيُوت بَيْرُوت.
تَمْرِين 4. העתיקו למחברת צירופים 6- 10 מתרגיל 2.
تَمْرِين 5. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. بَ رِ ي د
2. بُ يُ و ت
3. بَ دَ وِ يّ
4. بَ يْ رُ و ت
5. رَ ا د يُ و
6. بَ يْ ت
7. وَ زِ ي ر
8. أَ دِ ي ب
*37*
כינויי הקניין (א) – שלי
כינוי הקניין בגוף ראשון (מדבר) שלי הוא - ــِ ي
הנוסף לשם העצם, כמו בעברית. ביתי – بَيْتِي دَارِي
דוגמאות:
وَرْد – وَرْدِي
أَب – أَبِي
بَيْت – بَيْتِي
بَاب – بَابِي
يَد – يَدِي
بُيُوت – بُيُوتِي
تَمْرِين 6. השלימו במחברת את הצירופים הבאים במילה מתאימה מתוך המילים שבמעגלים:
1. رَبَاب وَ --
2. -- زَيْد
3. -- دَارِي
4. -- أَبِي!
5. بَرَّاد وَ --
6. -- دَاوُد
7. دُرْزِيّ أَوْ --
המילים במעגלים: يَد، بَدَوِيّ، يَا، رُوت، أَثَاث، ثِيَاب، رَاديُو
*38*
האות ن
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ن ن נון מקבילה לאות נ בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ن ن ن ن
כתב ن ن ن ن
דרך הכתיבה:
1. ה- ن הסופית היא עמוקה וצרה: ن
2. ה- ن הסופית הבלתי מחוברת נכתבת על השורה: أَن دَان
3. ה- ن הסופית המחוברת יורדת מן השורה: بَيْنَ تِين
4. אל ה- ن הסופית מתחברת האות הקודמת בקצה הימני העליון: إِبْن
5. שימו לב: ה- ن המתחילה והאמצעית זהות בצורתן ל- ب, ל- ت,
ל- ث ול- ي. ההבדל ביניהן הוא בניקוד הדיאקריטי. יש לחבר אותיות אלה בצורת זיזים: بَيْتُنَا بَيْنَنَا
דוגמאות:
דפוס: بِنْت، تِين، أَنْتَ، بِنْتِي، بُيُوت
כתב: (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*39*
ألْمُفْرَدَات (ب)
أَنَا – אני
أَنْتَ – אתה
أَنْتِ – את
إٍبْن – בן
بِنْت – בת, ילדה (ج) بَنَات
أَيْنَ – איפה? היכן?
أُذُن – אוזן
تِين – תאנים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
زَيْتُون – זיתים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
بَيْنَ – בין
نُور – שם פרטי (נ)
نُورِي – שם פרטי (ז)
إِيرَان – איראן
*40*
تَمْرِين 7. קראו:
1. أَنَا دَاوُد.
2. أَأَنْتَ بَدَوِيّ؟
3. أَنَا دُرْزِيّ.
4. أَأَنْتِ رَبَاب؟
5. إٍبْنِي أَدِيب.
6. أَأَنْتِ بِنْت وِدَاد؟
7. أَنَا بِنْت نُور.
8. أَيْنَ بَنَات نُورِي؟
9. بِبَيْتِي تِين وَزَيْتُون.
10. يَا زَيْد، أَيْنَ بَيْت نُورِي؟
11. ثِيَابِي بِبَيْتِي.
12. بَيْت نُورِي بَيْنَ بَيْتِي وَبَيْت رَبَاب.
*41*
تَمْرِين 8. קראו:
1- أَنَا وَأَنْتَ وَأَنْتِ دُرُوُز.
2- إِبْنِي وَبِنْتيِ
3- بَنَات نُورِي
4- بِبَيْتيِ تِين وَزَيْتُون.
5- أَيْنَ بَيْت نُورِي؟
6- يَدِي وَأُذُنِي
تَمْرِين 9. העתיקו למחברת משפטים 6-1 מתרגיל 7.
تَمْرِين 10. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. يَ ا
2. إِ بْ نِ ي
3. إِ ي رَ ا ن
4. بَ نَ ا ت
5. بِ نْ تِ ي
6. أَ يْ نَ
7. بَ يْ نِ ي
8. زَ يْ تُ و ن
9. تِ ي ن
10. أُ ذُ نِ ي
*42*
تَمْرِين 11. השלימו את האות החסרה וכתבו את המילה במחברת:
1. بِ -- ت
2. أَ -- نَ
3. بَ -- ا ت
4. بَ -- ت
5. ثِ -- ا ب
6. إِ بْ --
تَمْرِين 12. בחרו במילה המתאימה להשלמת המשפט:
1. -- نُور ثَابِت. (زَارَ، زَارَتْ)
2. -- بِنْت. (أَنْتَ، أَنْتِ)
3. أَنْتِ --. (بِنْت، بَنَات)
4. بَيْتِي -- بَيْت رَبَاب وَبَيْت نُورِي. (أَيْنَ، بَيْنَ)
5. -- ثِيَابِي؟ (أَيْنَ، أَ)
6. -- دَاوُد. (أَنْتِ، أَنْتَ)
*43*
تَمْرِين 13. תרגמו את הצירופים הבאים לערבית:
1. בית אבי
2. בגדי רבאב
3. אבי שׂר.
4. בני מנומס.
5. דואר בירות
6. זייד בדואי.
7. איפה בית נורי?
8. האם את בת זייד?
*44*
האות ه
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
هـ (הערה: הכותבים ערבית כותבים את הצורה هـ לציין هـ לא בתוך מילה, במקום האות ه הסופית הבלתי מחוברת. לאות هـ יש ארבע צורות שונות, לפי מקומה במילה.) (كتابة يدوية استعن بالمعلم) הַא מקבילה לאות ה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ه ه ه ه
כתב ه ه ه ه
דוגמאות:
(يوجد كتابة يدوية استعن بالمعلم)
1. يَدُهُ، وَرْدُهُ، دَارُهُ
2. هُوَ، هِيَ، هُنَا
3. نَهْر، يَهُودِيّ، يَهُود
4. بَابُهُ، بيْتُهُ، بِنْتُهُ
*45*
أَلْمُفْرَدَات
هُو – הוא
هِيَ- היא
يَهُودِيّ – יהודי (ج) يَهُود
هذَا (במילים מסוימות כגון هذَا هذِهِ נכתבת ' קטנה מעל האות, המשמשת כְּאֵם קריאה המאריכה את תנועת הפַתְחָה (ــَ). הפתחה אינה נכתבת. דוגמאות נוספות: هرُون (וגם هَارُون) (يساوي) אהרון, ههُنَا – כאן, פה, מילים נוספות הנכתבות עם ' קטנה תילמדנה בהמשך.) – זה, הזה
هذِهِ – זאת, הזאת
هُنَا – פה, כאן
ذَهَبَ – הלך
ذَهَبَتْ – הלכה
هَرَبَ – ברח
هَرَبَتْ – ברחה
دَارُهُ – ביתו
دَارُهَا – ביתה
هَارُون – שם פרטי (ז) אהרון
هِنْد – שם פרטי (נ)
*46*
تَمْرِين 1. קראו:
1. هُوَ وَزِير وَهِيَ بِنْت وَزِير.
2. هَارُون يَهُودِيّ وَزَيْد دُرْزِيّ.
3. أُورِي وَرُوت وَهَارُون يَهُود.
4. هذَا تِين. هذَا بَيْت. هذَا ثَوْب.
5. هذِهِ دَارِي. هذِهِ يَدِي. هذِهِ أُذُنِي.
6. أَيْنَ هِنْد؟ أَهِيَ هُنَا؟ هِيَ هُنَا.
7. هِيَ بِنْت نُور وَأَنَا بِنْت وِدَاد.
8. أَيْنَ هَارُون؟ ذَهَبَ.
9. أَيْنَ رُوت؟ ذَهَبَتْ.
10. هُوَ هَرَبَ وَهِيَ هَرَبَتْ.
*47*
تَمْرِين 2. קראו:
1- أَيْنَ هَارُون؟ هَارُون ذَهَبَ.
2- أَيْنَ هِنْد؟ أَهِيَ هُنَا؟ هِيَ هُنَا.
3- هَارُون يَهُودِيّ وَزَيْد بَدَوِيّ.
4- هذَا أَرْز. هذَا وَرْد. هذِهِ دَارِي.
5- هُوَ هَرَبَ وَهِيَ هَرَبَتْ.
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת משפטים 10-6 מתרגיל 1.
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. هـ ذِ هِ
2. يَ هُـ و دِ يّ
3. هَـ رَ بَ تْ
4. ذَ هـَ بَ تْ
5. هـ ذَ ا
6. يَ هُـ و د
7. هُـ نَ ا
8. هـِ نْ د
9. ذَ هـَ بَ
10. هـَ ا رُ و ن
*48*
הכינוי הרומז (א)
هذَا – זה, הזה
هذِهِ – זאת, הזאת
דוגמאות:
هذَا دَوْرِي.
هذَا بَرِيد.
هذَا بَاب.
هذِهِ بِنْتِي.
هذِهِ يَدِي.
هذِهِ دَارِي.
כינויי הקניין (ב) – שלו, שלה
כינויי הקניין הנוספים לשם העצם הם:
1. בגוף שלישי יחיד (נסתר) שלו - هُ/ ـهُ
2. בגוף שלישי יחידה (נסתרת) שלה – هَا/ ـهَا
דוגמאות:
دَار – دَارُهُ – ביתו;
دَارُهَا – ביתה
ثَوْب – ثَوْبُهُ – בגדו;
ثَوْبُهَا – בִּגדה
يَد – يَدُهُ – ידו;
يَدُهَا – ידה
*49*
تَمْرِين 5. השלימו כל משפט באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. -- هَرَبَ.
2. -- هَرَبَتْ.
3. -- بَيْتِي.
4. -- بِنْتِي.
5. -- بِنْتِي، أَيْن أَنْتِ؟
6. -- أَنْتَ؟
7. -- هُنَا.
8. هِيَ --.
המילים: هذِهِ، هُوَ، هذَا، يَا، هِيَ، ذهَبَتْ، أَيْنَ، أَنَا
تَمْرِين 6. בחרו במילה המתאימה להשלמת המשפט:
1. هُوَ وَزِير وَ -- بِنْت وَزير. (هُوَ، هِيَ)
2. -- هُنَا؟ (أَيْنَ، أَهِيَ)
3. -- بِنْت. (هذَا، هذِهِ)
4. -- هَارُون. (هَرَبَتْ، هَرَبَ)
5. -- أُذُنِي. (هذِهِ، هذَا)
*50*
נטיית הפועל בעבר (יחיד)
أَنَا ذَهَبْتُ – אני הלכתי
أَنْتَ ذَهَبْتَ – אתה הלכתָ
أَنْتِ ذَهَبْتِ – את הלכתְ
هُوَ ذَهَبَ – הוא הלך
هِيَ ذَهَبَتْ – היא הלכה
تَمْرِين 7. השלימו במחברת את הטיית הפעלים בעבר לפי הנדרש:
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
1. أَنَا، هَرَبْتُ، --، --
2. أَنْتَ، --، --، --
3. أَنْتِ، --، نَزَلْتِ، --
4. هُوَ، --، --، --
5. هِيَ، --، --، بَدَأَتْ
*51*
تَمْرِين 8. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. איפה בנותי, זייד? איפה את, בתי?
2. היא ברחה והוא הלך.
3. האם היא כאן?
4. זה ביתו.
5. ביתו כאן.
6. בני ובתי בבית נורי.
7. אני יהודי והוא דרוזי.
8. זאת בתי וזה ביתה.
9. אתה הלכת, והיא הלכה.
10. אני התחלתי, ואת התחלת.
סוף כרך ראשון
*52*
האותיות ل ك
האות ل
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ل ل לַאם מקבילה לאות ל בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ل ل ل ل
כתב ل ل ل ل
דרך הכתיבה:
1. ل היא אות גבוהה (כמו – ا) וצרה, אולם היא אות מתחברת: (لَوْ).
2. ل סופית מחוברת יורדת מן השורה: هَلْ لَيْل
3. נקודת החיבור אל ה- ل הסופית היא בערך באמצע: نِيل أَهْل
4. ل שאחריה באה ا נכתבת כך: لا, לא מחוברת, מכיוון שה- ا היא אות שלא תתחבר לאות הבאה אחריה.
דוגמאות:
أَوْلاَد، بِلاَد، هِلاَل، إيلاَت
*53*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
لِ – לְ
لِي – לי
لَهُ – לו
وَلَد – ילד (ج) أَوْلاَد
وَالِد – הורה, אב
أَهْل – משפחה
بَلَد (ז) – עיר, ארץ (ج) بِلاَد
*54*
بِلاَد – ארץ (ج) بُلْدَان
لاَ – לא
هَلْ – הַאִם
ثَلاَث – שלוש
أَيْلُول – ספטמבר
أَيَّار – מאי
نَزَلَ – ירד
دَلاَل – שם פרטי (נ)
لُبْنَان – לבנון
لُبْنَانِيّ – לבנוני
*55*
تَمْرِين 1. קראו:
1. لِي أَوْلاَد وَبَنَات.
2. وَالِدِي يَهُودِيّ وَأَنَا يَهُودِيّ.
3. لِوَالِدِي أَهْل بِلُبْنَان.
4. بَيْرُوت بَلَد وَلُبْنَان بِلاَد.
5. أَهُنَا دَار وِدَاد؟ لاَ، هُنَا دَار دَلاَل.
6. هَلْ نُورِي بَدَوِيّ؟ لاَ، هُوَ دُرْزِيّ.
7. لِرَبَاب ثَلاَث بَنَات.
8. نُورِي نَزَلَ وَنُور نَزَلَتْ.
تَمْرِين 2. קראו:
1- أَوْلاَد أَوْ بَنَات
2- لِنُورِي أَوْلاَد.
3- لُبْنَان بِلاَد.
4- بَيْرُوت بَلَد.
5- لِوَالِدِي أَهْل بِلُبْنَان.
6- لِي ثَلاَث بَنَات.
*56*
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת את המשפטים בתרגיל 1.
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. وَ لَ د
2. لَ ا
3. لُ بْ نَ ا ن
4. أَ هْـ ل
5. بِ لَ ا د
6. وَ ا لِ د
7. أَوْ لَ ا د
8. ثَ لَ ا ث
9. بُ لْ دَ ا ن
10. أَ يْ لُ و ل
تَمْرِين 5. מלאו את החסר במילים המובאות בסוף התרגיל:
1. لِي -- وَبَنَات.
2. لَهُ -- وَبِنْت.
3. أَنْتَ وَلَد وَ -- بِنْت.
4. دَارِي --.
5. لِوَالِدِي -- بَنَات
6. لَهُ -- بِلُبْنَان.
המילים: أَهْل، وَلَد، أَوْلاَد، هُنَا، ثَلاَث، هِيَ
*57*
تَمْرِين 6. בחרו במילה המתאימה להשלמת כל משפט:
1. -- وِدَاد دَلاَل. (زَارَ، زَارَتْ)
2. أَنَا --. (ذَهَبْتُ، ذَهَبْتَ)
3. أَنْتِ --. (نَزَلْتِ، نَزَلْتَ)
4. نُورِي --. (هَرَبَ، هَرَبْتِ)
5. أَنْتَ --. (بَدَأْتُ، بَدَأْتَ)
أَلْ (يساوي) ה"א הידיעה
א. בראש המשפט
أَلْ מתחברת אל השם ומיידעת אותו, כמו ה"א הידיעה בעברית.
أَلْ (زائد) بَيْت (يساوي) أَلْبَيْت (يساوي) הבית
דוגמאות: أَلْبَلَد، أَلْوَلَد، أَلأََوْلاد، أَلأَهْل
ה- أَ של أَلْ הידיעה מנוקדת ומבוטאת רק בראש המשפט:
أَلْوَلَد هُنَا.
أَلْبَيْت بَيْتِي.
*58*
ב. באמצע המשפט
ה- أَ של أَلْ הידיעה אינה מבוטאת באמצע המשפט וסימנה (همزة وصل استعن بالمعلم)(וַצְלָה),
כך: الْ (همزة وصل على الالف استعن بالمعلم)
על ידי כך נוצר רצף בהיגוי בין התנועה האחרונה במילה הקודמת ובין ה- ل של أَلْ הידיעה.
דוגמאות: أَيْنَ الْوَلَد (همزة وصل على الالف استعن بالمعلم)؟ קראו: אַיְנַלְוַלַד
هذَا اٌلْبَاب קראו: הַאדַ"אלְבַּאבּ
שימו לב: למספר שמות ערים וארצות נוספת أَلْ הידיעה. כגון:
أَلأُرْدُنّ – ירדן
أَلْهِنْد – הודו
أَلْيَابَان – יפן
أَلْبَرَازِيل – ברזיל
أَلْيُونَان – יוון
تَمْرِين 7. הוסיפו במחברת أَلْ הידיעה למלים הבאות:
أَثَاث، وَلَد، بِنْت، بَرِيد، أَهْل، بِلاَد، وَالِد، بَلَد، يَهُود، أَوْلاَد
*59*
تَمْرِين 8. קראו ושימו לב להבדל בין أَلْ בראש המשפט ובאמצעו:
1. أَلْوَلَد هُنَا. هُنَا اٌلْوَلَد.
2. أَيْنَ اٌلْبَريد؟ أَلْبَرِيد هُنَا.
3. أَلأَب نَزَلَ. نَزَلَ اٌلأَب.
4. أَلْيَابَان بِلاَد وَاٌلْيُونَان بِلاَد.
5. أَلْوَزِير وَبِنْتُهُ.
6. هذَا اٌلْوَزِير وَهذِهِ اٌلْبِنْت.
تَمْرِين 9. השלימו את החסר במילים המובאות בסוף התרגיל:
1. أَيْنَ بَيْتُهُ؟ -- هُنَا.
2. أَهذَا وَلَد دُرْزِيّ؟ لاَ، هُوَ -- يَهُودِيّ.
3. هَل هذَا وَالِدُهُ؟ لاَ، -- وَالِدِي.
4. هَلْ بَيْرُوت بِلاَد؟ -- بَيْرُوت --.
5. أَهذِهِ بِنْتُهَا؟ لاَ، -- بِنْتِي.
המילים: هذِهِ، لاَ، هذَا، بَيْتُهُ، وَلَد، بَلَد
*60*
האות ك
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ك ك כַּאף מקבילה ל-כּ בעברית
(جدول في الكتاب بستة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת הערות
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ك ك ك ك ك (زائد) ا (يساوي) كا، ك (زائد) ل (يساوي) كل
כתב ك ك ك ك كا، كل
דרך הכתיבה:
1. ה- ك היא אות גבוהה כ- ا ו- ل.
2. בהבדל מן ה- ل, שהיא אות צרה, ה- ك הסופית היא אות רחבה.
3. ה- ك האמצעית וה- ك המתחילה נכתבות בשני שלבים: תחילה גוף האות ك, ולאחר סיום המילה מוסיפים את הקו העליון ك:
שלב א: (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
שלב ב: كَتَبَ
4. ك המתחברת לאות גבוהה כמו ا، ل، ك נוטה שמאלה
كَانَ، كُلّ، دُكَّان، بَنْكُكَ
5. ك סופית מחוברת איננה יורדת מתחת לשורה, בניגוד ל- ل סופית מחוברת.
דוגמה: بِكَ לעומת بَلْ
הערה: רוב המילים הלועזיות שתעתיקן העברי הוא ק נכתבות בערבית ב- ك.
דוגמאות:
ניו-יורק – نيُويُورْك
טרקטור – ترَكْتُور
קנדה – كَنَدَا
אלקטרוני – إِلِكتْرُونِيّ
דוקטור – دُكْتُور
*61*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
كِتَاب – ספר (ج) كُتُب
كَلْب – כלב (ج) كِلاَب
دُكَّان (ז) – חנות (ج) دَكَاكِين
هُنَاكَ – שָׁם
كَاتِب – סופר, פקיד (ج) كُتَّاب
كَبِير – גדול (ج) كِبَار
بَنْك – בנק
كَثِير – רב (ج) كَثِيرُونَ
تَرَكَ – עזב, השאיר
كَتَبَ – כתב
أَكَلَ – אכל
كَانَ – היה
كَانَتْ – הייתה
لَكَ – לך, יש לך
زَكِيّ – שם פרטי (ז)
*62*
تَمْرِين 10. קראו:
1. هَلْ هذَا كِتَابُهَا؟ لاَ، هذَا كِتَابِي.
2. هذَا كَلْب وِدَاد.
3. هذَا دُكَّان زَكِيّ. دُكَّانُهُ هُنَاكَ.
4. هذَا كَاتِب كَبِير.
5. هذَا الْبَنْك بَيْنَ بَيْتِي وَالْبَرِيد.
6. أَثَاث بَيْتِي كَثير.
7. تَرَكْتُ كَلْبِي هُنَا وَذَهَبْتُ.
8. هَلْ كَتَبْتَ هذَا الْكِتَاب؟
9. كَانَ لأَِبِي دُكَّان كُتُب.
10. هِيَ كَانَتْ هُنَاكَ وَهُوَ كَانَ هُنَا.
*63*
تَمْرِين 11. קראו:
1- أَثَاث بَيْتِي كَثِير.
2- هَلْ كَتَبْتَ هذَا الْكِتَاب؟
3- كَانَ لأَِبِي دُكَّان كُتُب.
4- أَهذَا كِتَابُهَا؟ لاَ، هذَا كِتَابِي.
5- هذَا الْبَنْك كَبِير.
تَمْرِين 12. העתיקו למחברת משפטים 5-1 מתרגיל 10.
تَمْرِين 13. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. دُ كَّ ا ن
2. كِ تَ ا ب
3. كَ بِ ي ر
4. هُـ نَ ا كَ
5. كِ لَ ا ب
6. كُ تُ ب
7. كَ ثِ ي ر
8. أَ كَ لْ تُ
9. كِ بَ ا ر
*64*
تَمْرِين 14. השלימו את האות החסרה וכתבו את המילה:
1. دُ كّ -- ن
2. كَ -- ب
3. تَ رَ --
4. هـُ نَ -- كَ
5. كِ تَ -- ب
6. -- تُ ب
7. أَ -- ا ث
8. -- ا نَ
تَمْرِين 15. השלימו את המשפטים הבאים בפועל בעבר בגוף המתאים:
1. أَيْنَ (ذَهَبَ) -- بِنْت وِدَاد؟
2. أَنَا (تَرَكَ) -- دَارِي.
3. هَلْ (كَتَبَ) -- هذَا الْكِتَاب، يَا زَيْد؟
4. إِبْنِي (أَكَلَ) -- هُنَا.
5. نُورِي (تَرَكَ) -- الْكَلْب.
6. رُوت (كَانَ) -- هُنَاكَ.
*65*
הכינוי הרומז (ב)
1. هذَا (يساوي) זה וגם הזה
هذِهِ (يساوي) זאת וגם הזאת
(אין להוסיף לכינוי הרומז أَلْ הידיעה!)
هذَا وَزِير (يساوي) זה שר
هذَا الْوَزِير (يساوي) השר הזה, שר זה
هذِهِ بِنْت (يساوي) זאת ילדה
هذِهِ الْبِنْت (يساوي) הילדה הזאת, ילדה זו
2. שימו לב: מקומו של הכינוי הרומז (הזה, הזאת וכו') הוא לפני שם
מיודע ב- أَلْ הידיעה, לא כמו בעברית.
הילד הזה (يساوي) هذَا الْوَلَد
הילדה הזאת (يساوي) هذِهِ الْبِنْت
זכרו: לצירוף ילד זה או ילדה זו אין מקביל בערבית, והוא זהה לצירוף הבא:
הילד הזה, הילדה הזאת.
*66*
تَمْرِين 15. קראו ושימו לב להבדל בין هذَا זה, לבין هذَا (يساوي) הזה:
דוגמה:
هذَا وَلَد يَهُودِيّ.
זה ילד יהודי
לעומת
هذَا الْوَلَد يَهُودِيّ.
הילד הזה יהודי
1. هذَا كَاتِب كَبِير. – هذَا الْكَاتِب كَبِير.
2. هذَا كِتَاب رَبَاب. – هذَا الْكِتَاب هُوَ كِتَاب رَبَاب.
3. هذِهِ بِنْت نُورِي. – هذِهِ الْبِنْت هِيَ بِنْت نُورِي.
4. هذَا بَنْك كَبِير. – هذَا الْبَنْك كَبِير.
5. هذَا وَلَد بَدَوِيّ. – هذَا الْوَلَد بَدَوِيّ.
*67*
دُكّان زكِيّ
لِزَكِيّ دُكَّان كُتُب
دُكَّانُهُ بَيْنَ البَنْك وَالْبَريد.
ذَهَبَ نُورِي لِدُكَّان زَكِيّ.
نُورِي: أُرِيدُ (אני רוצה) لِبِنْتِي، كِتَاب "أَنَا وَكَلْبي".
زَكِيّ: هذَا هُوَ الْكِتَاب. هذَا كِتَاب لِكَاتِب لُبْنَانِيّ.
نُورِي: هَلْ لَكَ كَلْب؟
زَكِيّ: لاَ، كَانَ لِي كَلْب كَبِير وَهَرَبَ.
تَمْرِين 16. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. האם כתבת את הספר הזה, דוד?
2. הייתה לאבי חנות ספרים.
3. היכן ירדת, רות? ירדתי כאן.
4. איפה השארת את הספר רבאב?
5. הריהוט בבית רב.
6. השארתי את כלבי כאן.
7. חנותי בין הבנק והדואר.
8. זה סופר לבנוני גדול.
9. זה ילד וזאת ילדה.
10. הילדה הזאת בתי.
*68*
האות م
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
م م מִים מקבילה לאות מ בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(يوجد كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס م م م م
כתב م م م م
דרך הכתיבה:
1. ה- م מורכבת משלושה חלקים:
א) ראש קטן מלא (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ב) קו חיבור אלכסוני קצר (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ג) לסופית המחוברת והבלתי מחוברת – קו אלכסוני היורד מן השורה ונוטה אחורה (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
2. ה- م היא אות הנכתבת תמיד מתחת לאות הקודמת המתחברת אליה.
هُمْ، أَنْتُمْ، أُمّ، أَمَامَ، لَمَّا، لِمَاذَا
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
تَمُّوز، مِنْ، نَمْل، تَمْر، لَهُمْ، تِلْمِيذ
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
- م הבאה אחרי ل מתחילה נכתבת גם מתחת ל- ل: لَمَّا لِمَاذَا
*69*
أَلْمُفْرَدَات
تِلْمِيذ – תלמיד (ج) تَلاَمِيذ
أُمّ – אֵם (أُمَّهَات)
مُدِير – מנהל
مَكْتُوب – מכתב (ج) مَكَاتِيب
مَلِك – מלך (ج) مُلُوك
يَوْم – יום (ج) أَيَّام
أَلْيَوْم – היום
ذَاتَ يَوْم – באחד הימים
أَنْتُمْ – אתם
*70*
أَنْتُنَّ – אתן
هُمْ – הם
هُنَّ – הן
مَاذَا؟ - מה? (לפני פועל)
مَا؟ - מה? (לפני שם)
لِمَاذَا؟ - למה? מדוע?
مَنْ؟ - מי?
لِمَنْ؟ - למי? של מי?
مِنْ أَيْنَ؟ - מאין?
مِنْ – מן
مِنْهُ – ממנו
مِثَال – דוגמה
تَمَهَّلْ
האט!
أَلأُرْدُنّ – ירדן
أَمَل – שם פרטי (נ)
مَرْيَم – שם פרטי (נ)
إِبْرَاهِيم – שם פרטי (ז)
*71*
تَمْرِين 1. קראו:
1. هذَا تِلْمِيذ
2. هذِهِ أُمّ مَرْيَم.
3. وَالِدِي مُدِير هذَا الْبَنْك.
4. كَتَبْتُ هذَا الْمَكتُوب الْيَوْم.
5. مَنْ أَنْتِ؟ أَنَا بِنْت وِدَاد.
6. هُوَ مَلِكُ الأُرْدُنّ.
7. أَنْتَ تِلْمِيذ وَأَنْتُم تَلاَمِيذ.
8. أَنْتِ أُمّ وَأَنْتُنَّ أُمَّهَات.
9. هُمْ أَوْلاَد وَهُنَّ بَنَات.
10. مَاذَا أَكَلْتِ الْيَوْم؟
11. لِمَاذَا هَرَبْتِ يَا مَرْيَم؟
12. مِنْ أَيْنَ أَنْتَ؟ أَنَا مِنْ إِيرَان.
13. مَنْ كَانَ هُنَا الْيَوْم؟
14. ذَهَبْتُ ذَاتَ يَوْم لِدُكَّان زَكِيّ.
*72*
تَمْرِين 2. קראו:
3- مِنْ هُمْ؟ هُمْ تَلاَمِيذ.
4- هُوَ مَلِكُ الأُرْدُنّ.
5- مَنْ كَتَبَ هذَا الْمَكْتُوب؟
6- لِمَنْ هذَا الْكَلْب؟
7- لِمَاذا هَرَبْتِ يَا مَرْيَم؟
8- تِين وَتُوت
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת משפטים 14-7 מתרגיל 1.
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. لِ مَ ا ذَ ا
2. أَ نْ تُ مْ
3. مَ ا ذَ ا
4. أُ مَّ هـَ ا ت
5. هـُ مْ
6. تِ لْ مِ ي ذ
8. مُ دِ ي ر
7. مَ كْ تُ و ب
*73*
تَمْرِين 5. בחרו את המילה המתאימה:
1. -- أُمِّي رُوت. (زَارَ، زَارَتْ)
2. -- أَوْلاَد. (أَنْتَ، أَنْتُمْ)
3. -- أَكَلَ إِبْرَاهِيم؟ (مَاذَا، مَا)
4. -- أَيْنَ أَنْتُمْ؟ (مَنْ، مِنْ)
5. -- هُوَ؟ (مِنْ، مَنْ)
6. -- بَنَات. (أَنْتُمْ، أَنْتُنَّ).
7. -- مَلِك. (هذِهِ، هذَا)
تَمْرِين 6. חברו שישה צמדים מהמילים שבשני המעגלים:
(מילים במעגל 1)
أُمّ
كِتَاب
تَلاَمِيذ
كُتَّاب
أَنْتُنَّ
أَوْلاَد
(מילים במעגל 2)
هذَا
هُمْ
وَلَد
بَنَات
أَنْتِ
كَاتِب
*74*
تَمْرِين 7. קראו: (שימו לב למילות השאלה).
1. مَرْيَم: مِنْ أَيْنَ أَهْلُكَ (משפחתךָ)، يَا إِبْرَاهِيم؟
إِبْرَاهِيم: أَهْلِي مِنْ إِيرَان. وَمِنْ أَيْنَ أَهْلُكِ (משפחתֵךְ)?
مَرْيَم: أَهْلِي مِنْ لُبْنَان.
2. زَيْد: هَلْ أَنْتَ كَاتِب، يَا نُورِي؟
نُورِي: لاَ، أَنَا مُدِير بَنْك.
3. رَبَاب: مَنْ كَانَ هُنَا الْيَوْم؟
وِدَاد: أُمِّي كَانَتْ هُنَا الْيَوْم.
رَبَاب: أَزَارَتْ وِدَاد دَلاَل؟
نُور: لاَ، هِيَ زَارَتْ أُمِّي.
4. مَرْيَم: مَاذَا كَتَبْتِ الْيَوْم؟
نُور: كَتَبْتُ هذَا الْمَكْتُوب.
مَرْيَم: لِمَنْ كَتَبْتِ هذَا الْمَكْتُوب؟
نُور: كَتَبْتُ هذَا الْمَكْتُوب لأَِهْلِي بِبَيْرُوت.
5. زَكِيّ: لِمَاذَا هَرَبْتِ مِنْ هُنَا، يَا دَلاَل؟
دَلاَل: رَأَيْتُ (ראיתי) الْكَلْب وَهَرَبْتُ.
زَكِيّ: وَلِمَنْ هذَا الْكَلْب؟
دَلاَل: أَلْكَلْب لِمُدِيرِ الْبَرِيد.
*75*
נטיית הפועל בעבר (רבים)
אנחנו (נַחְנֻ) ذَهَبْنَا – אנחנו הלכנו
أَنْتُمْ ذَهَبْتُمْ – אתם הלכתם
أَنْتُنَّ ذَهَبْتُنَّ – אתן הלכתן
هُمْ ذَهَبُوا – הם הלכו
هُنَّ ذَهَبْنَ – הן הלכו
הערות:
1. צורת הנסתרים (הם) מסתיימת ב- ــُ وا ה- ا הנוספת בסוף המילה אינה נהגית.
كَتبُوا – קראו: כַּתַבּוּ
(השוו בעברית הוא, היא, וכן יהושע י' כ"ד: ויאמר אל קציני אנשי המלחמה ההלכוּא אתו; ישעיהו כ"ח, י"ב: ולא אבוּא שמוע).
2. לגוף נסתרות (הן) יש צורה מיוחדת בערבית שלא כבעברית.
בעברית: הם כתבו, הן כתבו.
בערבית: هُمْ كَتَبُوا، هُنَّ كَتَبْنَ.
3. שימו לב: צורת עבר מדברים (كَتَبْنَا) נהגית כמו צורת עבר נסתרות (كَتَبْنَ), אבל הכתיב שונה.
*76*
נטיית הפועל בעבר בבניין קל ביחיד וברבים
(جدول في الكتاب بثلاثة أعمدة:)
كَتَبَ (לע' הפועל בעבר אין תנועה קבועה.
שימו לב לתנועת ע' הפועל בכל אחד משלושת הפעלים שבטבלה:
كَتَبَ، نَدِمَ، كَبُرَ
(השוו לעברית – כתב, צמא, יכול)) – כתב نَدِمَ (לע' הפועל בעבר אין תנועה קבועה.
שימו לב לתנועת ע' הפועל בכל אחד משלושת הפעלים שבטבלה:
كَتَبَ، نَدِمَ، كَبُرَ
(השוו לעברית – כתב, צמא, יכול)) – התחרט كَبُرَ (לע' הפועל בעבר אין תנועה קבועה.
שימו לב לתנועת ע' הפועל בכל אחד משלושת הפעלים שבטבלה:
كَتَبَ، نَدِمَ، كَبُرَ
(השוו לעברית – כתב, צמא, יכול)) – גדל
أَنَا كَتَبْتُ أَنَا نَدِمْتُ أَنَا كَبُرْتُ
أَنْتَ كَتَبْتَ أَنْتَ نَدِمْتَ أَنْتَ كَبُرْتَ
أَنْتِ كَتَبْتِ أَنْتِ نَدِمْتِ أَنْتِ كَبُرْتِ
هُوَ كَتَبَ هُوَ نَدِمَ هُوَ كَبُرَ
هِيَ كَتَبَتْ هِيَ نَدِمَتْ هِيَ كَبُرَتْ
نَحْنُ (נחנ) كَتَبْنَا (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.) نَحْنُ نَدِمْنَا (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.) نَحْنُ كَبُرْنَا (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.)
أَنْتُمْ كَتَبْتُمْ أَنْتُمْ نَدِمْتُمْ أَنْتُمْ كَبُرْتُمْ
أَنْتُنَّ كَتَبْتُنَّ أَنْتُنَّ نَدِمْتُنَّ أَنْتُنَّ كَبُرْتُنَّ
هُمْ كَتَبُوا هُمْ نَدِمُوا هُمْ كَبُرُوا
هُنَّ كَتَبْنَ (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.) هُنَّ نَدِمْنَ (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.) هُنَّ كَبُرْنَ (שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.)
הערות:
1. לע' הפועל בעבר אין תנועה קבועה.
שימו לב לתנועת ע' הפועל בכל אחד משלושת הפעלים שבטבלה:
كَتَبَ، نَدِمَ، كَبُرَ
(השוו לעברית – כתב, צמא, יכול)
2. שימו לב: كَتَبْنَا (אנחנו) עם ا בסוף המילה.
كَتَبْنَ (הן) בלי ا בסוף המילה.
*77*
تَمْرِين 8. השלימו במחברת לפי הדוגמה:
أَلْمِثَال: هُمْ (تَرَكَ) -- الْبَيْت.
هُمْ تَرَكُوا الْبَيْت.
1. هُمْ (كَتَبَ) -- الْمَكْتُوب.
2. هُنَّ (هَرَبَ) -- مِنْ هذَا الْكًَلْب.
3. أَنْتُمْ (تَرَكَ) -- كَلْبِي.
4. أَنْتُنَّ (ذَهَبَ) -- إِلَى الْبَيْت.
5. أَنَا (هَرَب) -- مِنْهُ.
6. هُوَ (كَتَبَ) -- الْمَكْتُوب.
7. هِيَ (أَكَلَ) -- هُنَا.
8. أَنْتَ (نَزَلَ) -- مِنْ دَارِي.
*78*
סימן הנקבה – ة/ ـ ة – تَاء مَرْبُوطَة (תַּא מַרְבּוּטַה)
1. ة באה לרוב לציון שם או תואר ממין נקבה.
2. ة נכתבת כאות הֵא בסוף המילה ועליה נקודתיים (בדפוס): ة/ ـ ة או קו מאוזן בכתב: ة ـ ة
זכרו: ة מופיעה רק בסוף המילה, ואין ة באמצע המילה.
3. מילים המסתיימות ב- ة הן משני סוגים:
א. צורת נקבה הנגזרת מן השם והתואר בזכר על ידי הוספת ة כמו ָ ה בעברית:
סופר גדול – كَاتِب كَبِير
סופרת גדולה- كَاتِبَة كَبِيرَة
ב. שמות ממין נקבה המסתיימים ב- ة כמו בעברית ָ ה:
دَوْلَة – מדינה
4. ההיגוי:
א. האות לפני ة מנוקדת תמיד ב- ــَ והיגויה כמו ָ ה בעברית.
תלמידָה – تِلْمِيذَة
מלכָּה – مَلِكَة
שׁרָה – وَزِيرَة
ב. ה- ة נהגית כ- ת במקרים הבאים:
1) בנסמך, כמו בעברית, מלכת הולנד – مَلِكَة هُولَنْدا.
בניגוד לעברית אין היא נכתבת כ- ת.
2) כאשר ה- ة מנוקדת. לדוגמה: أَلْكَلْبَةُ (הנושא יילמד בהמשך).
5. בנטיית השם הופכת ה- ة ל- ت רגילה, כמו בעברית.
تِلْمِيذَة – תלמידה
تِلْميذَتي – תלמידתי
*79*
דוגמאות לצורת הנקבה הנגזרת מן השם והתואר בזכר
(عامودين في الكتاب)
(عامود أ)
שם
وَالِد – وَالِدَة
كَلْب – كَلْبَة
كَاتِب – كَاتِبَة
وَزِير – وَزِيرَة
تِلْمِيذ – تِلْمِيذَة
(عامود ب)
תואר
كَبِير – كَبيرَة
كَثِير – كَثِيرَة
أَدِيب – أَدِيبَة
וכן:
لُبْنَانِيّ – لُبْنَانِيَّة
أُرْدُنِّيّ – أُرْدُنِّيَّة
تَمْرِين 9. קראו ושימו לב להיגוי ה- ة:
1. هذِهِ كَلْبَة كَبِيرَة. هِيَ كَلْبَةُ نَدِيم. هِيَ كَلْبَتُهُ – כלבתו.
2. هذِهِ الْوَزِيرَة هِيَ وَزِيرَة أُرْدُنّيَّة. هِيَ وَزِيرَةُ الْبَرِيد.
3. هذِهِ الْبِنْت هِيَ تِلْمِيذَة يَهُودِيَّة. هِيَ تِلْمِيذَتِي – תלמידתי.
4. هذِهِ الأُمّ مُدِيرَة كَبِيرَة. هِيَ مُدِيرَةُ بَنْك.
*80*
تَمْرِين 10. הפכו את המשפטים הבאים לנקבה:
1. هذَا مَلِك كَبير.
2. هذَا تِلْمِيذ أَدِيب.
3. هذَا الْوَلَد يَهُودِيّ.
4. هذَا مَلِك أُرْدُنِّيّ.
5. أَلأَب هُوَ الْوَالِد.
تَمْرِين 11. כתבו במחברת את המילה יוצאת הדופן בכל קבוצה:
1. أَيْلُول، أََيَّار، أَيَّام
2. أَدِيب، كَثِير، وَزير، بَرِيد
3. بَيْنَ، مِنْ أَيْنَ، لِ، بِ
4. دُور، أَثَاث، أَوْلاَد، أُمَّهَات
5. لِمَاذَا، أَيْنَ، مِنْ، مَاذَا
6. إِبْن، مُدِير، بِنْت، أُمّ
7. أَنْتَ، أَنْتِ، أَنَا، مَنْ
*81*
مَرْيَم وَأَمَل
مَرْيَم تِلْمِيذَة يَهُودِيَّة مِنْ تَلّ أَبِيب وَأَمَل تِلْمِيذَة دُرْزِيَّة مِنْ دَالِيَةِ الْكَرْمِل.
أَهْلُهَا دُرُوز مِنْ لُبْنَان.
ذَهَبَتْ مَرْيَم ذَاتَ يَوْم لِدَالِيَةِ الْكَرْمِل.
أَمَل: أَنَا أَمَل، وَمَنْ أَنْتِ؟
مَرْيَم: أَنَا مَرْيَم.
أَمَل: أَهْلاً (הסימן ــً ا בסוף שם עצם או שם תואר נהגה כ- אַן: أَهْلاً קראו: אַהְלַן (ברוך הבא; ברוכים הבאים) قَرِيبًا קראו: קַרִיבַּן (בקרוב, קרוב))، يَا مَرْيم، مِنْ أَيْنَ أَنْتِ؟
*82*
مَرْيَم: أَنَا مِنْ تَلّ أَبِيب. وَمِنْ أَيْنَ أَنْتِ؟
أَمَل: أَنَا مِنْ هُنَا، مِنْ دَالِيَةِ الْكَرْمِل.
مَرْيم: مِنْ أَيْنَ أَهْلُكِ (משפחתֵךְ) يَا أَمَل؟
أَمَل: أَهْلِي دُرُوز مِنْ لُبْنَان، وَمِنْ أَيْنَ أَهْلُكِ؟
مَرْيَم: أَهْلِي مِنْ أُورُوبَّا.
أَمَل: هَلْ أَكَلْتِ يَا مَرْيَم؟
مَرْيَم: لاَ.
أَمَل: هَيَّا بِنَا نَأْكُلُ (הבה ונאכל) بِبَيْتِي.
مَرْيَم: أَيْنَ دَارُكِ؟
أَمَل: دَارِي هُنَا.
ذَهَبَتْ مَرْيَم لِبَيْت أَمَل وَأَكَلَتْ هُنَاكَ.
*83*
تَمْرِين 12. השלימו את החסר באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. مَرْيَم تِلْمِيذَة --.
2. أَمَل -- دُرْزِيَّة.
3. مَرْيَم -- تَلَّ أَبِيب.
4. أَمَل مِنْ -- --
5. -- مَرْيم بِبَيْت أَمَل.
6. أَهْلُهَا -- مِنْ لُبْنَان.
أَكَلَتْ، يَهُودِيَّة، تِلْمِيذَة، دَالِيَةِ الْكَرْمِل، دُرُوز، مِنْ
تَمْرِين 13. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. של מי הכלב הזה, ילדים?
2. היכן ביתךְ, רבאב?
3. האם אכלתְ היום, ודאד?
4. האם אתן תלמידות?
5. אמי מנהלת ואבי שר.
6. בתי מנומסת.
7. זאת תלמידה. היא תלמידתי.
8. מאין משפחתךְ? משפחתי מלבנון.
9. האם אביךָ שׁר? לא, אבי מנהל בנק.
10. האם ביקרה נור את דלאל? לא היא ביקרה את מרים.
*84*
האות ف
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ف ف פַא מקבילה לאות פ רפה בעברית (אין בערבית פּ דגושה)
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
-- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
דפוס ف ف ف ف
כתב ف ف ف ف
דרך הכתיבה:
1. גוף ה- ف ארוך ושטוח כגוף ה- ب، ה- ت וה- ث
דוגמאות:
كَفّ، أَلْف، كَيْفَ، כדוגמת كَلْب، بَيْت
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
2. הראש של ה- ف זקוק ל"צוואר" כשהיא מתחילה או כשהיא סופית בלתי מחוברת.
דוגמאות:
فِي، دَفْتَر، أُلُوف، فَلافِل
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*85*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
تِلِفُون – טלפון (ج) تِلِفُونَات
هَاتِف – טלפון
دَفْتَر (ז) – מחברת (ج) دَفَاتِر
كُلّ – כל
تِلِفِزْيُون (ז) – טלוויזיה (ج) تِلِفِزْيُونَات
مُلَوَّن – צבעוני
مَكْتَب – משרד (ج) مَكَاتِب
مَكْتَبَة – ספרייה (ج) مَكْتَبَات
كَلِمَة – מילה (ج) كَلِمَات
فِي – בְּ, בתוך (לתאור זמן ומקום)
كَيْفَ – איך? כיצד?
فَهِمَ – הבין
مَدِينَة – עיר (ج) مُدُن
زِيَارَة – ביקור (ج) زِيَارَات
زِيَارَتُكَ – ביקורך
فَهْمِي – שם פרטי (ז)
يَافَا – יפו
*86*
تَمْرِين 1. קראו:
1. تِلِفُون وَرَاديُو
2. دَفْتَر وَكِتَاب
3. تِلِفِزْيُون مُلَوَّن
4. مَكْتَبَةُ الأَوْلاَد
5. هذَا هَاتِف.
6. كُلّ دَفَاتِرِي وَكُتُبِي.
7. مَكْتَبُ الْوَزِير
8. أَبِي فِي الْمَكْتَب.
9. كَيْفَ كَانَتْ زِيَارَتُكَ لِيَافَا؟
10. هَلْ فَهِمْتَ هذِهِ الْكَلِمَة، يَا فَهْمِي؟
تَمْرِين 3. קראו:
1- دَفْتَر وَكِتَاب
3. مَكْتَبُ الْوَزِير
2. تِلِفِزْيُون مُلَوَّن
4- مَكْتَبَةُ الأًوْلاَد
5- كَيْفَ كَانَتْ زِيَارَتُكَ لِيَافَا؟
6- هَلْ فَهِمْتَ هذِهِ الْكَلِمَة يَا فَهْمِي؟
تَمْرِين 2. העתיקו למחברת את הצירופים 1-7 מתרגיל 1.
*87*
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. دَ فْ تَ ر
2. تِ لِ فُ و ن
3. كَ يْ فَ
4. أَ لْ هـَ ا تِ ف
5. تِ لِ فِ زْ يُ و ن
6. كَ لِ مَ ا ت
7. يَ ا فَ ا
8. فَ هـِ مْ نَ ا
تَمْرِين 5. חברו במחברת צמדים מהמילים ב- أ וב- ب:
(عامودين في الكتاب)
(عامود أ)
1. لِمَاذَا
2. كُتُب
3. تِلِفِزْيُون
4. يَوْم
5. مَدِينَة
6. تِلِفُون
(عامود ب)
1. مُلَوَّن
2. أَيَّام
3. كَيْفَ
4. دَفَاتِر
5. هَاتِف
6. بَلَد
*88*
הריבוי
ריבוי השם בערבית יכול להיות ריבוי שבור או ריבוי שלם.
1. הריבוי השבור נבנה על ידי שבירת משקל השם ביחיד והכנסת שינויים בו.
להלן דוגמאות למספר משקלי ריבוי שבור שכיחים:
(جدول في الكتاب بثلاثة أعمدة:)
- - משקל
كِتَاب- كُتُب مَدِينَة- مُدُن (فُعُل)
بَيْت- بُيُوت مَلِك- مُلُوك (فُعُول)
كَبِير- كِبَار ثَوْب- ثِيَاب (فِعَال)
وَلَد- أَوْلاَد بَاب- أَبْوَاب (أَفْعَال)
2. הריבוי השלם נבנה על ידי שמירת משקל השם ביחיד והוספת סיומת קבועה. סיומת צורת הריבוי השלם, נקבה, היא ــَ ات הנוספת לצורת היחיד (סיומת צורת הריבוי השלם, זכר תילמד בהמשך.):
(وَزِير) وَزِيرَة – وَزِيرَات – שׁרה – שׁרות
(يَهُودِّي) يَهُودِيَّة – يَهُودِيَّات – יהודייה – יהודיות
(تِلْمِيذ) تِلْمِيذَة – تِلْمِيذَات – תלמידה – תלמידות
(مَلِك) مَلِكَة – مَلِكَات – מלכה – מלכות
שימו לב: ה- ة נשמטת לפני הוספת ــَ ات !
כמו בעברית: שעה – שעות.
كُرَة – كُرَات
زِيَارَة – زِيَارَات
*89*
تَمْرِين 6. השלימו במחברת לפי הדוגמה:
هِيَ وَزيرَة أُرْدُنِّيَّة. هُنَّ...
هُنَّ وَزِيرَات أُرْدُنِّيَّات.
1. أَنْتِ بِنْت بَدَوِيَّة. أَنْتُنَّ --
2. هِيَ مُدِيرَة أَدِيبَة. هُنَّ --
3. هِيَ مَلِكَة هُولَنْدِيَّة. هُنَّ --
4. أَنَا تِلْمِيذَة دُرْزِيَّة. أَنْتُنَّ --
5. أَنْتِ أُمّ يَهُودِيَّة. أَنْتُنَّ --
6. هِيَ أَدِيبَة يَابَانِيَّة. هُنَّ --
7. أَنْتِ وَالِدَة لُبْنَانِيَّة. أَنْتُنَّ --
8. هِيَ كَاتِبَة أُورُوبِّيَّة. هُنَّ --
שימו לב: ריבוי بِنْت – بَنَات
ריבוי أُمّ – أُمَّهَات
*90*
תנועות העזר
כאשר מילה מסתיימת ב- ــْ (כגון أَوْ مِنْ كَتَبَتْ هَلْ مَنْ هُمْ ואחריה מילה המתחילה ב- الْ (الْبِنْت) תבוא בסוף המילה תנועה במקום ה- ــْ, לצורך הרצף, כי אי אפשר לבטא שני שוואים (נחים) רצופים.
كَتَبَتْ (علامة أكس على السكون) الْبِنْت – كَتَبَتِ الْبِنْت קראו: כַּתַבַּתִ(א)לְבִּנְת
התנועה הנוספת הבאה במקום ה- ــْ נקראת תנועת עזר.
א) תנועת העזר היא לרוב ــِ. דוגמאות:
1. أَلْوَلَد أَوِْ (علامة أكس على السكون) الْبِنْت
2. هَلِْ (علامة أكس على السكون) الْبِنْت هُنَاكَ؟
3. ذَهَبَتِْ (علامة أكس على السكون) الْمُدِيرَة.
4. مَنِْ (علامة أكس على السكون) الْوَلَد؟
ב) במקרה אחד בלבד תנועת העזר היא ــَ : במילה مِنْ לפני الْ הידיעה.
مِنَ الْبَيْت – קראו: מִנַ(א)לְבַּיְת
مِنَ الْوَلَد – קראו: מִנַ(א)לְוַלַד
ג) בשלושה מקרים בלבד תנועת העזר ــُ, בסיומות:
كُمْ، هُمْ، تُمْ
1. بَيْتُكُمُ الْكَبِير – ביתכם הגדול
2. بِنْتُهُمُ الْكَبِيرَة – בתם הגדולה
3. كَتَبْتُمُ الْمَكْتُوب – כתבתם את המכתב.
4. أَنْتُمُ الأَوْلاد
5. هُمُ الْكُتَّاب.
*91*
تَمْرِين 7. העתיקו למחברת את המשפטים הבאים והוסיפו את תנועת העזר המתאימה במילים המודגשות:
1. دَارُهُم (מילה מודגשת) (ביתם) الْكَبِيرَة فِي هذَا الْبَلَد.
2. فَهِمَت (מילה מודגשת) الْبِنْت هذِهِ الْكَلِمَة.
3. هَل (מילה מודגשת) الْبَنَات فِي الْبَيْت؟
4. مَن (מילה מודגשת) الْمُدِير هُنَا؟
5. ذَهَبَت (מילה מודגשת) الْبِنْت مِن (מילה מודגשת) الْبَيْت لِزِيَارَة وِدَاد.
6. مَنْ كَانَ هُنَاكَ، الْوَلَد أَو (מילה מודגשת) الْبِنْت؟
7. هَلْ كَتَبْتُم (מילה מודגשת) الْمَكْتُوب؟
8. أَهذَا بَيْتُكُم (מילה מודגשת) (ביתכם) الْكَبِير؟
تَمْرِين 8. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. היכן כתבת את המילה הזאת, ודאד? כתבתי את המילה במחברתי.
2. מי המנהלת במשרד הזה?
3. האם הבנת את הספר הזה, דוד?
4. איך השארת את הכלב כאן והלכת, פהמי?
5. למה עזבתם את העיר?
6. האם כתבתן את המכתב לרבאב?
7. איפה ביתם הגדול?
8. האם הבת בבית, או האֵם?
9. לאבי משרד גדול בעיר.
10. הלכתי לבקר את אבי ואמי כל יום.
*92*
האות ق
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ق ق קַאף מקבילה לאות ק בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ق ق ق ق
כתב ق ق ق ق
א. דרך הכתיבה:
1. גוף ה- ق הוא עמוק יותר מגוף ה- ف השטוח, כמו ה- ن.
(השוו ن – ب). האות הסופית המחוברת יורדת מן השורה.
رَفِيق לעומת كَيْفَ – (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
رَفِيق כמו أََيْنَ – (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
2. על האות ق יש שתי נקודות בדפוס וקו מאוזן בכתב:
ق, (كتابة يدوية استعن بالمعلم) או (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
כמו ה- ف כך גם ה- ق זקוקה ל"צוואר" כשהיא מתחילה או סופית בלתי מחוברת:
قَلْب، ق، وَرَق
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*93*
ב. ההיגוי:
יש לבטא את ה- ق כ- ק מעומק הגרון.
הערה: רוב המילים הלועזיות שתעתיקן העברי הוא ק נכתבות בערבית ב- כּ (ك).
كَنَدَا، نيُويُورْك، أَمِيرِكَا، ترَكْتُور، إِلِكْترُونِيّ، دُكْتُور، هِلِيكُوبْتِر
*94*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
رَفِيق – חבר (ج) رِفَاق
رَفِيقَة – חברה (ج) رَفِيقَات
قَلَم – עט (ج) أَقْلاَم
مَدينَة (ج) مُدُن – עיר
قَرْيَة – כפר
قَرِيب مِنْ – קרוב ל
مُمْتَاز – מצוין
قَرَأَ – קרא
إِقْرَأْ! – קרא!
وَقَفَ - עמד, עצר
فَ – וְ, ואז
قَالَ – אמר
قَالَتْ – אמרה
قَبْلَ – לפני (בזמן)
ثُمَّ – אחר-כך
زَمَان – זמן (ج) أَزْمِنَة
قِفْ!
*95*
تَمْرِين 1. קראו את המילים הבאות והקפידו על היגוי נכון של ق ו- ك:
1. كَلْب – قَلْب
2. قَلِيل – كَثير
3. قَدِيم – كَبِير
4. قَرَأَ – كَتَبَ
5. كَلاَم – قَلَم
6. كَانَ – قَالَ
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1. ذَهَبْتُ لِزِيَارَة رَفِيقِي.
2. كَتَبْتُ فِي دَفْتَرِي بِالْقَلَم.
3. هذِهِ الْقَرْيَة قَرِيبَة مِنَ الْمَدِينَة.
4. هذَا كِتَاب مُمْتَاز.
5. هَلْ قَرَأْتَ هذَا الْكِتَاب؟
6. هَلْ وَقَفَتِ الْبِنْت هُنَا؟
7. مَنْ قَالَ هذِهِ الْكَلِمَة؟
8. كَانَ رَفِيقِي فِي بَيْتِي قَبْلَ يَوْم.
*96*
تَمْرِين 3. إِقْرَؤُوا:
1- أَلْمَوْز فِي هذِهِ الْقَرْيَة كَثِير.
2- كَتَبْتُ فِي دَفْتَرِي بِقَلَم.
3- بَيْتُهُ قَرِيب مِنَ الْمَكْتَبَة.
4- هَلْ قَرَأْتَ هذَا الْكِتَاب؟
تَمْرِين 4. העתיקו למחברת משפטים 5-1 מתרגיל 2.
تَمْرِين 5. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. قَ لَ م
2. رَ فِ ي ق
3. أَ لْ قَ رْ يَ ة
4. قَ رِ ي ب
5. وَ قَ فَ
6. قَ بْ لَ
7. رَ فِ ي قَ ا ت
8. أَ قْ لَ ا م
*97*
ى – אלף מקצורה
1. ى – אלף מקצורה תבוא אך ורק בסוף המילה, ולפניה תמיד ــَ.
היא אינה נהגית. צורתה כ- ي ללא הנקודות הדיאקריטיות.
(מקבילה ל-ה בגזרת ל"ה).
بَنَى – קראו: בַּנַה – בָּנָה
رَأَى – קראו: רַאַה - רָאָה
بَكَى – קראו: בַּכַּה – בָּכָה
أَتَى – קראו: אַתַה – בָּא
مَتَى؟ - מתי?
لَيْلَى – שם פרטי (נ)
إِلَى – אל
أَلْقُرَى – הכפרים
2. באמצע המילה אין ى. בנטיית הפועל ובנטיית מילות היחס כגון:
إِلَى אל, لَدَى – אצל, ליד, היא הופכת ל- ي.
(بَنَى) بَنَيْتُ – בניתי
(رَأَى) رَأَيْتَ – ראיתָ
(أَتَى) أَتَيْنَا – באנו
(بَكَى) بَكَيْتَ – בכיתָ
(השוו בעברית: בנה – בניתי; ראה – ראיתָ; בכה – בכיתָ)
(إٍلَى) إٍلَيْنَا – אלינו
(لَدَى) لَدَيْكِ – אצלֵך
إٍلَيْكُمْ – אליכם
3. הן בשם והן בפועל הופכת ה- ى ל- ا לפני כינויי הקניין וכינויי הפועל:
أَلْقُرَى – הכפרים
بَنَى – בנה
قُرَانَا – כפרינו
بَنَاهُ – בנה אותו
*98*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
مَتَى – מתי?
أَتَى – בא
إِلَى – אל
رَأَى – ראה
שימו לב לנטיית הפעלים رَأَى ו- أَتَى:
أَتَيْتُ – אני באתי
أَتَيْتَ – אתה באת
أَتَيْتِ – את באת
رَأَيْتُ – אני ראיתי
رَأَيْتَ – אתה ראית
رَأَيْتِ – את ראית
تَمْرِين 6. إِقْرَؤُوا:
1. مَتَى أَتَى زَكِيّ إِلَى الْقَرْيَة؟
2. مَنْ رَأَى كِتَابِي وَدَفْتَري؟
3. إِلَى أَيْنَ ذَهَبْتِ يَا بِنْت؟
4. لِمَاذَا أَتَيْتَ إِلَى هُنَا يَا وَلَد؟
5. مَتَى رَأَيْتِ رَفِيقِي إِبْرَاهِيم؟
*99*
تَمْرِين 7. השלימו במחברת לפי הדוגמה:
أَنْتَ (رَأَى) --. أَنْتَ رَأَيْتَ.
1. أَنْتُمْ (رَأَى) --.
2. أَنْتُنَّ (رَأَى) --.
3. هُنَّ (رَأَى) --.
4. אנחנו (נַחְנֻ) (أَتَى) --.
5. أَنْتِ (أَتَى) --.
6. أَنْتُمْ (أَتَى) --.
أَنَا وَرَفِيقِي فَهْمِي ذَهَبْتُ ذَاتَ يَوْم لِزيَارَة رَفِيقِي فَهْمِي. دَارُهُ فِي مَرْكَزِ الْمَدِينَة، قَرِيبَة مِنْ بَيْتِي.
*100*
وَالِدُهُ مُدِير مَك~تَب بَرِيد وَأُمُّهُ كَاتِبة في مَكْتَبَةِ الْمَدِينَة.
أَكَلْنَا فِي بَيْت فَهْمِي ثُمَّ ذَهَبْنَا إِلى الْمَكْتَبَة لِزِيَارَةِ أُمّ فَهْمِي.
وَكَانَ بِيَد أُمّ فَهْمِي كِتَاب "كَلِيلَة وَدِمْنَة"، فَقَالَتْ لِي:
هَلْ قَرَأْتَ هذَا الْكِتاب؟
قُلْتُ: قَرَأْتُ هذَا الْكِتَاب مِنْ زَمَان، وَهُوَ كِتَاب مُمْتَاز.
ثُمَّ تَرَكْنَا الْمَكْتَبَة، أَنَا وَفَهْمِي، وَذَهَبْنَا إِلَى دَارِي.
تَمْرِين 8. השלימו כל משפט באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. دَار فَهْمِي فِي مَرْكَزِ --.
2. أُمّ فَهْمِي -- فِي الْمَكْتَبَة.
3. كَانَ بِيَدِي -- مُمْتَاز.
4. قَرَأْتُ الْكِتَاب مِنْ --.
5. وَالِد فَهْمِي -- مَكْتَب بَرِيد.
המילים: كِتَاب، مُدِير، الْمَدِينَة، زَمَان، كَاتِبَة
*101*
تَمْرِين 9. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. מתי עזבתם את הספריה?
2. הלכנו אל הכפר הקרוב.
3. קראתי את הספר הזה בספריה.
4. משרדי קרוב לביתי.
5. חברי ביקר בכפר הזה היום.
6. ראיתי את חברי פהמי לפני יום.
7. ילדַי תלמידים ובנותַי תלמידות.
8. מתי באתם הנה, ילדים?
9. איפה בתכם הגדולה?
10. מה אמרה האם ומה אמר האב?
סוף כרך שני
*102*
האותיות ع غ
האות ع
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ع ع עַיְן מקבילה לאות ק בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ع ع ع ع ع
כתב ع ع ع ع
א. דרך הכתיבה:
1. שימו לב להבדל בין ع סופית בלתי מחוברת ומתחילה לבין ع אמצעית וסופית מחוברת:
ع ع לעומת (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
2. שימו לב לצורת ה- ع האמצעית ולצורת ה- ع הסופית המחוברת, הנכתבות בצורת משולש קטן מאוד ללא חלל, שקדקודו כלפי מטה:
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
3. ה- ع הסופית מורכבת משני חלקים: "ראש" האות הנכתב על השורה ו"גוף" האות היורד מתחת לשורה, בקו מעוגל:
ع ــ ع (كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי: ה- ع נהגית גרונית כמבטא "עין" בפי עדות המזרח.
*103*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
عَيْن (נ) – עין, מעיין (ج) عُيُون
عِنَب – ענבים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
كَرْم – כרם (ج) كُرُوم
*104*
مُعَلِّم – מורה (ج) مُعَلِّمُونَ (סיומת צורת הריבוי השלם, זכר, היא ــُ ونَ הנוספת לצורת היחיד: مُعَلِّم – مُعَلِّمُونَ، مُمَثِّل – مُمَثِّلُونَ)
مُمَثِّل – שחקן, נציג (ج) مُمَثِّلُونَ (סיומת צורת הריבוי השלם, זכר, היא ــُ ونَ הנוספת לצורת היחיד: مُعَلِّم – مُعَلِّمُونَ، مُمَثِّل – مُمَثِّلُونَ)
عَمّ – דוד (אחי האב) (ج) أَعْمَام
أَرْبَع – ארבע
أَرْبَعَة – ארבעה
نَعَمْ – כן
مَعَ – עם
لَعِبَ – שיחק
عَرَفَ – ידע, הכיר
قَعَدَ – ישב, שהה
عَمِلَ – עשה, עבד
عَمَل (ז) – עבודה
عَلَى – על
عِنْدَ – ליד, אצל
كُرَة (נ) – כדור (ج) كُرَات
أَلْعِرَاق – עיראק
عَمَّان – עמאן, רבת עמון
عُمَر – שם פרטי (ז)
*105*
דוגמאות לכתיבת ה- ع
عَيْن، عِنَب، قَعَدَ، مُعَلِّم، نَعَمْ
أَرْبَعَة، زَرَعَ، مَعَ، أَرْبَع، أَلْعَمّ
تَمْرِين 1. קראו והקפידו על ההיגוי הנכון (הבדילו בין ع לבין أ):
أُمّ – عَمّ
أَلَم – عَلَم
أَكْل – عَقْل
يَا أُمِّي – يَا عَمِّي
أَنْ – عَنْ
عَلَى – إِلَى
أَمَل – عَمَل
بَدَأَ – بَدَعَ
أَبَد – عَبْد
تَمْرِين 2. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. مُ عَ لِّ م
2. عَ يْ ن
3. مَ عَ
4. أَ رْ بَ عَ ة
5. أَ لْ عِ رَ ا ق
6. عَ لَ ى
7. عِ نَ ب
8. نَ عَ مْ
9. عَ رَ فْ تُ
*106*
تَمْرِين 3. קראו והעתיקו למחברת. שימו לב להבדל בין ع לבין م.
ה- م נכתבת מתחת לאות הקודמת לה. ה- ع נכתבת לידה.
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
فَعَلَ – كَمَّلَ
لَمَعَ – نَعَمْ – عَمَل
قَعَدَ – قَمَر
هُمْ – مَعَ
أَلْعِرَاق – أَلْمَرَق
مَعْمَل – مُعَلِّم
تَمْرِين 4. إِقْرَؤُوا:
1. أَيْنَ الْعَيْن فِي هذِهِ الْقَرْيَة؟
2. أَكَلْنَا الْعِنَب مِنَ الْكَرْم.
3. أَبِي مُعَلِّم وَأُمِّي مُعَلِّمَة.
4. لِعَمِّي أَرْبَع بَنَات وَأَرْبَعَة أَوْلاَد.
5. هَلْ قَرَأْتُمْ هذَا الْمَكْتُوب؟ نَعَمْ، قَرَأْنَا هذَا الْمَكْتُوب.
6. لَعِبْتُ مَعَ عُمَر بِالْكُرَة.
7. هَلْ عَرَفْتَ هذِهِ الْكَلِمَة؟
8. مَتَى عَمِلْتَ فِي كَرْم عُمَر، يَا كَامِل؟
9. أَيْنَ الْكِتَاب، يَا رَبَاب؟ أَلْكِتَاب عَلَى الْمَكْتَبَة.
10. مَدِينَة عَمَّان فِي الأُرْدُنّ.
*107*
تَمْرِين 5. إِقْرَؤُوا:
1- لِعَمّي أَرْبَعَة أَوْلاَد وَأَرْبَع بَنَات.
2- لَعِبْتُ مَعَ عُمَر بِالْكُرَة.
3- أَبِي مُعَلِّم وَأُمِيّ مُعَلِّمَة.
4- مَتَى عَمِلْتَ فِي كَرْم عُمَر يَا نَدِيم؟
5- عَمِلْتُ هُنَاكَ.
تَمْرِين 6. העתיקו למחברת משפטים 10-6 מתרגיל 4.
*108*
تَمْرِين 7. הוסיפו את תנועת העזר המתאימה למילים המודגשות:
1. هَل (מילה מודגשת) الْبِنْت فِي الْبَيْت؟
2. هَلْ لَعِبَت (מילה מודגשת) الْبِنْت بِالْكُرَة؟
3. مَتَى نَزَلَت (מילה מודגשת) الأُمّ مِن (מילה מודגשת) الْبَيْت؟
4. أَهذَا كَرْمُكُم (מילה מודגשת) (כרמכם) الْكَبِير؟
5. هَلْ قَرَأْتُم (מילה מודגשת) الْمَكْتُوب؟
تَمْرِين 8. השלימו במחברת את המשפטים הבאים באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. إِبْن عَمِّي --.
2. لَعِبْنَا --.
3. لأَِبي -- بَنَات.
4. قَعَدْنَا فِي -- وَقَرَأْنَا.
5. هُنَّ أَكَلْنَ -- وَ --.
6. بَيْتِي -- مِنَ الْعَيْن.
7. كَتَبْتُ -- فِي دَفْتَرِي.
המילים: بِالْكُرَة، مُعَلِّم، الْمَوْز، قَرِيب، الْمَكْتَبَة، الْكَلِمَات، الْعِنَب، أَرْبَع
*109*
שלילת הפועל בעבר
המילה مَا שוללת את הפועל בעבר.
דוגמאות:
مَا نَزَلْتُمْ – לא ירדתם
مَا فَهِمْتُ – לא הבנתי
שימו לב: מילת השלילה "לא" היא لاَ.
דוגמה:
هَلْ أَكَلْتَ؟ لاَ، مَا أَكَلْتُ.
הערה: למילה مَا יש גם משמעויות אחרות, שיילמדו בהמשך.
تَمْرِين 9. השלימו את החסר לפי הדוגמה:
أَلْمِثَال:
هَلْ عَرَفْتَ مَنْ هُوَ؟ لاَ، ...
لاَ، مَا عَرَفْتُ مَنْ هُوَ.
1. هَلْ قَرَأْتَ هذَا الْكِتَاب؟ لاَ، ...
2. هَلْ ذَهَبَتْ مَرْيَم إِلَى الْبَيْت؟ لاَ، ...
3. هَلْ أَكَلْتِ الْيَوْم؟ لاَ، ...
4. هَلْ عَرَفْتُمْ أَيْنَ هِيَ؟ لاَ، ...
5. هَلْ ذَهَبْتُنَّ مَعَ رَبَاب؟ لاَ، ...
6. هَلْ عَمِلُوا فِي الْكَرْم؟ لاَ، ...
*110*
عُمَر
أَنَا وَأَهْلِي فِي عَمَّان. أُمِّي مُعَلِّمَة وَأَبِي مُمَثِّل. أَهْلُهُ فِي الْقَرْيَة. تَرَكَ أَبِي الْقَرْيَة وَذَهَبَ إِلَى الْمَدِينَة. ذَهَبْتُ ذَاتَ يَوْم مَعَ أَبِي لِزيَارَة عَمِّي فِي الْقَرْيَة. لَهُ كَرْم عِنَب.
عَمِلَ أَبِي مَعَ عَمِّي فِي الْكَرْم وَأَنَا لَعِبْتُ مَعَ أَوْلاَد عَمِّي عِنْدَ الْعَيْن.
قَعَدْنَا عِنْدَهُ أَرْبَعَة أَيَّام.
تَمْرِين 10. בחרו במילה המתאימה להשלמת המשפט על פי האמור בטקסט:
1. أُمّ عُمَر --.
(مُمَثِّلَة، مُدِيرَة، مُعَلِّمَة)
2. وَالِد عُمَر --.
(مُعَلِّم، مُمَثِّل، كَاتِب)
3. عَمِلَ وَالِدُهُ فِي --.
(الْمَكْتَب، الْبَرِيد، الْكَرْم)
4. ذَهَبْتُ مَعَ أَبِي إِلَى --.
(الْبَيْت، الْقَرْيَة، الْمَدِينَة)
5. لَعِبْتُ مَعَ -- عَمِّي.
(أَوْلاَد، بَنَات، تَلاَمِيذ)
*111*
האות غ
(جدول في الكتاب بثلاثة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות
غ (كتابة يدوية استعن بالمعلم) עַ'יְן
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס غ غ غ غ غ
כתב غ غ غ غ
א. דרך הכתיבה:
1. غ נכתבת כ- ع בתוספת נקודה למעלה: غ
2. שימו לב לצורת ה- غ האמצעית ולצורת ראש ה- غ הסופית המחוברת, הנכתבות בצורת משולש קטן מאוד ללא חלל, שקדקודו כלפי מטה: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم), (كتابة يدوية استعن بالمعلم). ראו את ההבדל בין غ אמצעית לבין ف אמצעית בדוגמה הבאה:
أَلْغَرْب – أَلْفَرْق
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי: הוא כמו ר גרונית (ולא לשונית).
ג. ההקבלה לעברית:
1. האות غ אינה קיימת בעברית.
2. במקרים שבהם המילה קיימת בעברית ובערבית, ה- غ מקבילה לאות ע העברית.
דוגמאות:
مَغَارَة – מערה
غُلاَم – עלם
مَغْرِب – מערב
غَرْب – מערב
*112*
הערה: במילים לועזיות רבות משתמשים באות غ במקום האות ג:
בולגריה- بُلْغَارِيَا
בן גוריון – بِن غُورْيُون
בגדד – بَغْدَاد
שימו לב: עזה – غَزَّة ((GAZA
דוגמאות בדפוס ובכתב:
غَيْمَة، غُرْفَة، غَرْب، مَغَارَة، أَلْغَرْب
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
أَلْمَغْرِب، لُغَة، مَبْلَغ، فَرَاغ، دِمَاغ، بَلَغَ
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
שימו לב להבדל בהיגוי בין غ לבין ر:
غُرْفَة، مَغَارَة، أَلْغَرْب، أَلْمَغْرِب، رَغْبَة، رَغِيف، بُلْغَارِيَا
تَمْرِين 11. קראו והבחינו בין ف ו- غ אמצעיות:
فِلْفِل، لُغَة، أَلْغَرْب، أَلْفَقِير، تِلِفُون، أَلْغُرْفَة، أَلْغَزَال
أَلْفُنْدُق، أَلْغَنِيّ، أَلْمَغْرِب، أَلْغَد، أَلْفَم
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*113*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
غُرْفَة – חדר (ج) غُرَف
غَرْب – מערב
لُغَة – שפה (ج) لُغَات
أَلْعَرَبِيَّة – ערבית
عَرَبِيّ – ערבי (ج) عَرَب
فَقِير – עני (ج) فُقَرَاء
غَنِيّ – עשיר
تَمُّوز – חודש יולי
غَزَّة – עזה
بَغْدَاد – בגדד
غَانِم – שם פרטי (ז)
*114*
تَمْرِين 12. إِقْرَؤُوا:
1. هُنَا غُرْفَةُ الأَكْل وَهُنَاكَ غُرَفُ الأَوْلاَد.
2. أَتَيْنَا إِلَى الْبِلاَد مِنَ الْغَرْب.
3. أَلْعَرَبِيَّة لُغَةُ الْعَرَب.
4. أَقَرَأْتُمْ كِتَاب هذَا الْكَاتِب الْعَرَبِيّ؟
5. هُنَّ قَرَأْنَ هذَا الْكِتَاب.
6. عَمُّهُ غَنِيّ. دَارُهُ فِي غَزَّة.
7. بَغْدَاد مَدِينَة فِي الْعِرَاق.
8. عَمِلْتُ عِنْدَ عَمِّي فِي تَمُّوز.
*115*
تَمْرِين 13. إِقْرَؤُوا:
1- بَغْدَاد مَدِينَة فِي الْعِرَاق.
2- غُرْفَةُ الأًَكْل هُنَا, وَغُرَفُ الأَوْلاَد هُنَاكَ.
3- عَمُّهُ غَنِيّ. دَارُهُ فِي غَزَّة.
4- أَلْعَرَبِيَّة لُغَةُ الْعَرَب.
5- أَتَيْنَا إِلى الْبِلاَد مِنَ الْغَرْب.
تَمْرِين 14. העתיקו למחברת את המשפטים בתרגיל 12.
تَمْرِين 15. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. أَ لْ غَ رْ ب
2. بَ غْ دَ ا د
3. غَ نِ يّ
4. غَ رَّ ة
5. غُ رْ فَ ة
6. لُ غَ ا ت
*116*
تَمْرِين 16. השלימו את החסר באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. أنَا فَقِير وَهُوَ --.
2. هذَا هُوَ -- الْعَرَبِيَّة".
3. -- هذَا الْكِتَاب يَا أَوْلاَد؟
4. عَمِلْتُ -- عَمِّي.
5. -- مَدِينَة في الْعِرَاق.
6. هُنَا -- وَهُنَاكَ -- وِدَاد.
غُرْفَتِي، أَقَرَأْتُمْ، غَنِيّ، بَغْدَاد، عِنْدَ، غُرْفَةُ، كِتَابُ
*117*
تَمْرِين 17. בחרו במילה המתאימה להשלמת המשפט:
1. بَغْدَاد مَدِينَة فِي -- (الأُرْدُن، الْعِراق).
2. عَمَّان مَدِينَة فِي -- (لُبْنَان، الأُرْدُنّ)
3. عَمِلْتُ -- عَمِّي. (مَعَ، عَلَى)
4. أَلْعَرَبِيَّة لُغَةُ --. (الْيَهُود، الْعَرَب)
5. -- لَعِبْتُ مَعَ رَفِيقِي الْيَوْم. (مَا، لا)
تَمْرِين 18. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. האם אכלתם היום? כן, אכלנו.
2. אנו שיחקנו עם בנֵי דודִי ליד המעיין.
3. בתי שחקנית ובני מורה.
4. הערבית היא שפת הערבים.
5. דודי עשיר ואבי עני.
6. מי ראה את ספרי?
7. הן ישבו בביתי היום.
8. לא עבדנו היום בכרם.
9. בתי ביקרה את דודי בכפר.
10. (יש) לי חדר גדול.
*118*
האותיות س ش
האות س
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
س (كتابة يدوية استعن بالمعلم) סִין מקבילה במבטא ל- שׂ (ש שמאלית) ול- ס
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
דפוס س س س س
כתב س س س س
א. דרך הכתיבה:
1. שימו לב: במקום הזיזים שבדפוס כותבים בכתב יד קו ארוך הנכתב כהמשך לאות הקודמת.
דוגמאות:
مُسْلِم، بُسْتَان، نِيسَان
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
2. ה- س הבלתי מחוברת נכתבת על השורה:
دَرْس، رَأْس
3. ה- س הסופית המחוברת מסתיימת כ- ن ו- ق ויורדת מן השורה:
أَمْسِ، لَيْسَ (אֵין) לעומת دَرْس، رَأْس
*119*
ב. ההקבלה לעברית:
1. ה- س הערבית מקבילה לרוב ל- שׁ העברית.
דוגמאות:
سَنَة – שנה
سُوق – שוק
أُسْبُوع – שבוע
سَمِعَ – שמע
لَبِسَ – לבש
سَأَلَ – שאל
سَاعَة – שעה, שעון
سَبْت – שבת
سَكَنَ – שָכַן, גר
مَدْرَسَة - מדרשה, בית ספר
سَبْعَة – שבעה
سَبْع – שבע
سَلاَم – שלום
تِسْعَة – תשעה
سَمَاء – שמים
رَأْس – ראש
2. ה- س מקבילה לעתים ל- ס העברית:
דוגמאות:
كُرْسِيّ – כיסא, כורסה
سَاعَدَ- סעד, עזר
مِسْمَار – מסמר
سَلَّة - סל
هَنْدَسَة – הנדסה
مُهَنْدِس – מהנדס
*120*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
بُسْتَان – גן, בוסתן (ج) بَسَاتِين
نِيسَان – אפריל
أَمْسِ – אתמול
سُوق (נ) – שוק (ج) أَسْوَاق
سَنَة – שנה (ج) سَنَوَات
كُرْسِيّ – כיסא
أُسْبُوع – שבוע (ج) أَسَابِيع
أُسْتَاذ – מורה
إِسْم – שֵם
مَدْرَسَة – בית ספר (ج) مَدَارِس
دَرْس – שיעור (ج) دُرُوس
دَرَسَ – למד
سَكَنَ – גר
سَأَلَ - שאל
سَمِعَ – שמע
إِمْرَأَة – אישה
لَبِسَ – לבש
سَلِيم – שם פרטי (ז)
مُوسَى – שם פרטי (ז)
سُورِيَة، سُورِيَا – סוריה
*121*
تَمْرِين 1. إِقْرَؤُوا:
1. عَمِلْتُ فِي بُستَان عَمِّي فِي نِيسَان.
2. ذَهَبْنَا إِلَى سُوقِ الْمَدِينَة أَمْسِ.
3. لَبِسْتُ ثِيَابِي.
4. هَلْ دَرَسْتَ الْيَوْم؟
5. قَدِمَ رَفِيقِي مِنْ سُورِيَا قَبْلَ أُسْبُوع.
6. إِسْم أَبِي سَلِيم وَهُوَ أُسْتَاذ فِي هذِهِ الْمَدْرَسَة.
7. سَكَنْتُ فِي الْقَرْيَة قَبْلَ سَنَة.
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1- كُلّ سَنَة وَأَنْتَ سَالِم.
2- عَمِلْتُ فِي بُسْتَان عَمِّي فِي نِيسَان.
3- إِسْم أَبِي سَلِيم وَهُوَ أُسْتَاذ فِي هذِهِ الْمَدْرَسَة.
4- قَدِمَ رَفِيقِي مِنْ سُورِيَا قَبْلَ أُسْبُوع.
5- إِمْرَأَة عَمِّي مُعَلِّمَة فِي مَدْرَسَةِ الْقَرْيَة.
تَمْرِين3. העתיקו למחברת משפטים 5-1 מתרגיל 1.
*122*
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. كُ رْ يِ يّ
2. أَ سْ وَ ا ق
3. أَ مْ سِ
4. بُ سْ تَ ا ن
5. مَ دْ رَ سَ ة
6. نِ ي سَ ا ن
7. سُ و ق
8. أُ سْ بُ و ع
9. أُ سْ تَ ا ذ
סימן ا (همزة وصل استعن بالمعلم) (וצלה) (המשך)
1. שמות העצם הבאים מתחילים ב- إِ (יש עוד שלושה שמות המתחילים ב- إِ וחלים עליהם אותם הכללים. הם יילמדו בהמשך.):
إِبْن – בן
إِسْم – שֵם
إِمْرَأَة (כשמוסיפים أَلْـ למילה إِمْرأَة ה- إِ נופלת: إِمْرأَة – أَلْمَرْأَة)
2. ה- إِ המתחילה שמות אלה אינה נהגית בתוך המשפט. על האות ا יבוא סימן ــٌ.
דוגמאות:
ذَهَبَ اٌبْنِي.
رَأَيْتُ اٌمْرَأَة.
مَا اٌسْمُ هذَا الْوَلَد؟
*123*
تَمْرِين 5. קראו ושימו לב ל- اٌ:
1. مَا اٌسْمُكَ (שמך) يَا وَلَد؟ إِسْمِي سَلِيم.
2. هذَا اٌبْنِي.
3. مَنْ هذِهِ اٌلْمُعَلِّمَة؟ هِيَ اٌمْرَأَة عَمِّي.
4. مَنْ تَرَكَ الْبِلاَد قَبْلَ سَنَة؟ إِمْرَأَة عَمِّي.
تَمْرِين 6. העתיקו למחברת את המשפטים הבאים והשלימו את ניקוד המילים המודגשות:
1. مَا اسْمُ (מילה מודגשת) مُعَلِّم الْهَنْدَسَة؟ اسْم مُعَلِّم الْهَنْدَسَة يُوسُف.
2. مَتَى أَتَى ابْنُكَ (מילה מודגשת) مِنَ الْقَرْيَة؟ أَتَى قَبْلَ أُسْبُوع.
3. هذِهِ امْرَأَة (מילה מודגשת) عَمِّي عُمَر.
4. تَرَكَ ابْنِي (מילה מודגשת) الْبِلاَد قَبْلَ سَنَة.
لِكُلّ ثَوْب لابِس
לכל בגד יש לובש
*124*
تَمَرِين 7. מלאו את החסר לפי הדוגמה:
هَلْ (أَكَلَ) -- الْبِنْت؟
هَلْ أَكَلَتِ الْبِنْت؟
1. هَلْ (دَرَسَ) -- الْهَنْدَسَة، يَا تَلاَمِيذ؟ لاَ، مَا --.
2. أَيْنَ (سَكَنَ) -- قَبْلَ سَنَة، يَا بَنَات؟
3. (قَعَدَ) -- رَفِيقِي فِي غُرْفَتِي أَمْسِ.
4. هَلْ (أَكَلَ) -- الْعِنَب، يَا أُمِّي؟ لاَ، مَا --.
5. هُمْ (لَعِب) -- بِالْكُرَة هُنَا.
6. هُنَّ (قَعَدَ) -- فِي بَيْتِي الْيَوْم.
كُلّ سَنَة وَأَنْتَ سَالِم
*125*
האות ش
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ش -- שִׁין מקבילה ל- שׁ (ימנית)
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
דפוס ش ش ش ش
כתב ش ش ش ش
א. דרך הכתיבה:
שׁין ימנית נכתבת כסין (שׁין שמאלית) ועליה שלוש נקודות (בדפוס) בצורת פירמידה (صورة ثلاث نقاط) (סגול הפוך). בכתב יד הופכות הנקודות לזווית (^) שקדקודה כלפי מעלה: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ב. ההקבלה לעברית:
אין הקבלה מלאה בין ה- ش הערבית לבין ה- שׁ העברית.
1. ברוב המקרים מקבילה ה- שׁ העברית ל- س הערבית, כגון:
سَنَة – שׁנה, سَاعَة – שׁעה וכו' (ראו דוגמאות בעמ' 119).
2. במקרים רבים ה- ش מקבילה ל- שׂ העברית.
عَشَرَة – עשרה
عَشْر – עשר
شِمَال – שמאל
شَبِعَ – שָבַע
شَعْر – שֵׂער
3. לעתים רחוקות אכן מקבילה ה- ش ל- שׁ העברית:
شَتَلَ – שתל
مِشْمِش – משמש
*126*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
شَمْس – שמש
شُبَّاك – חלון (ج) شَبَابِيك
مِشْمِش – משמש (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
شَمَال – צפון
شَرْق – מזרח
أُورُشَلِيم – أَلْقُدْس – ירושלים
شَهْر – חודש
(ج) شُهُور، أَشْهُر
شَارِع – רחוב (ج) شَوَارِع
قَهْوَة – קפה
شَرِبَ – שתה
شَكَرَ א (א (שווה) אֵת) عَلَى – הודה ל... על
كَلاَم – דברים, דיבור (יחיד, זכר)
أَمَامَ – מול
مُوسَى – משה
*127*
تَمْرِين 8. إِقْرَؤُوا:
1. مَاذَا رَأَيْتُمْ مِنْ شُبَّاك هذِهِ الْغُرْفَة؟
2. مَا اسْمُكَ يَا وَلَد؟
3. زُرْتُ (ביקרתי) قَرْيَة فِي شَمَال لُبْنَان.
4. قَدِمَ وَالِدِي مِنْ شَرْق أُورُوبَّا.
5. سَكَنْتُ فِي أُورُشَلِيم – أَلْقُدْس قَبْلَ سَنَة.
6. أَتَى عَمِّي إِلَى الْبِلاَد قَبْلَ شَهْر.
7. دَارُهُ فِي شَارِع يَافَا.
8. شَرِبْتُ الْقَهْوَة فِي بَيْت هِنْد.
تَمْرِين 9. إِقْرَؤُوا:
1- لِمَاذَا مَا شَرِبْتُمُ الْقَهْوَة؟
2- شَكَرْتُ رَفِيقِي عَلَى الْكِتَاب.
3- هَلْ سَمِعْتَ كَلاَمِي يَا نَدِيم؟
4- دَارُهُ فِي شَارِع يَافَا أَمَامَ الْبَرِيد.
5- هَلْ أَكَلْتُمُ الْمِشْمِش فِي شَهْر تَمُّوز؟
*128*
تَمْرِين 10. העתיקו למחברת משפטים 8-5 מתרגיל 8.
تَمْرِين 11. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. شَ ا رِ ع
2. شَ مَ ا ل
3. شَ كَ رْ نَ ا
4. أُ و رُ شَ لِ ي م
5. شَ رِ بْ تُ مْ
6. شَ مْ س
7. شُ هـُ و ر
8. شَ وَ ا رِ ع
لاَ يُثْمِرُ الشَّوْكُ الْعِنَب
קוצים לא יניבו ענבים
*129*
فِي الْمَدْرَسَة
إِسْمِي مُوسى. أَسْكُنُ (אני גר) فِي أُورُشَلِيم – أَلْقُدْس فِي شَارِع يَافَا.
أَنَا تِلْميذ فِي الْمَدْرَسَة. مَدْرَسَتِي فِي شَرْقِ الْمَدِينَة.
إِسْم أُسْتَاذِي سَلِيم وَاسْم رَفِيقِي كَامِل. بَيْتُهُ أَمَامَ الْمَدْرَسَة.
سَأَلَنِي (שאל אותי) الأُسْتَاذ سَلِيم فِي دَرْسِ الْهَنْدَسَة: "أَيْنَ كِتَابُكَ (ספרך) وَدَفْترُكَ (ומחברתך) يَا مُوسَى؟"
قُلْتُ (אמרתי): دَرَسْتُ أَمْسِ عِنْدَ رَفِيقِي كَامِل وَتَرَكْتُ دَفْتَرِي وَكِتَابِي عِنْدَهُ، (אצלו) وَهُوَ مَا قَدِمَ الْيَوْم إِلَى الْمَدْرَسَة. فَقَالَ الأُسْتَاذ:
َلْكَسْلاَن كَثِيرُ الأَعْذَار
לעצלן תרוצים רבים
*130*
تَمْرِين 12. ענו על השאלות הבאות:
1. مَا اسْمُ رَفيق مُوسى؟
2. أَيْنَ بَيْت كَامِل؟
3. مَاذَا عَمِلَ مُوسَى فِي بَيْت كَامِل؟
4. مَا اسْمُ أُسْتَاذ مُوسى؟
*131*
تَمْرِين 13. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. בית ספרי מול ביתי.
2. בתי גרה בעיר הזאת ארבע שנים.
3. המורה שאל את משה: איפה וִדאד?
4. האם שמעתם את דברַי בנות?
5. אכלנו ושתינו בבית דודִי לפני שעה.
6. האם שתיתם את הקפה, בנות? כן, שתינו את הקפה.
7. ראיתי את חברי מחלון חדרי.
8. הודינו לאמי על הקפה.
9. גרנו בירושלים לפני שנה.
10. האם למדתם אתמול, ילדים? לא, לא למדנו אתמול.
أَلسَّلام عَلَيْكُمْ وَعَلَيْكُمُ السَّلام
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*132*
האותיות ط ظ
האות ط
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ط (كتابة يدوية استعن بالمعلم) טַא מקבילה ל- ט בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ط ط ط ط
כתב ط ط ط ط
א. דרך הכתיבה:
1. ה- ط מורכבת משני חלקים:
(1) לולאה אליפטית המתחילה בקו אלכסוני (كتابة يدوية- استعن بالمعلم);
(2) קו מאונך היורד מלמעלה אל נקודת החיבור של הלולאה; קו זה נכתב לאחר השלמת המילה: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
דוגמאות:
طَارَ، طَلَبَ، طَالِب، وَطَن
2. ה- ط האמצעית והסופית נמצאות מעל הקו המחבר את האות הקודמת לה. קו זה מוארך במיוחד: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
مَطَر، قَطَفَ، نَظَرَ، نُقْطَة، سَطْر، مُشْط
*133*
ב. ההיגוי: היגוי ה- ط מקביל ל- ט עברית ונבדל מהיגוי ה- ت. היגויה הנכון נוצר על-ידי מגע הלשון בחך העליון.
ג. ההקבלה לעברית:
רוב המילים בעלות השורש המשותף בעברית ובערבית נכתבות ב- ט – ط.
דוגמאות:
قَطَفَ – קטף
بَطْن – בטן
طَيِّب – טוב
مَطَر – מטר
نَظَرَ – נטר
قَطَعَ – קטע, חתך
הערה: רוב המילים הלועזיות הנכתבות בעברית ב- ט נכתבות בדרך כלל בערבית ב- ت:
קילומטר – كِيلُومِتْر
טלוויזיה – تِلِفِزْيُون
טקסי – تَاكْسِي
דוקטור – دُكْتُور
טלפון – تِلِفُون
טלגרף – تِلِغْرَاف
(אך לא שמות גיאוגרפיים, כגון: בריטניה – بَرِيطَانيَا, איטליה – إِِيطَاليَا).
تَمْرِين 1. קראו והקפידו על ההבדל בהגייה בין ت לבין ط:
طِين – تِين
بَطَاطَا – زَيْتُون
رَبَطَ – رَتَّبَ
تَابَ – طَابَ
سَلَطَة – بَاتَ
تَمْر – مَطَر
بُسْتَان – بَسِيطَة
أَتَى – أَعْطَى
تَرَكَ – طَلَبَ
*134*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
طَبِيب – רופא
طِفْل – ילד (ج) أَطْفَال
مَطْعَم (ז) – מסעדה (ج) مَطَاعِم
شَرْقِيّ – מזרחי
مِعْطَف - מעיל (ج) مَعَاطِف
أَسْوَد – שחור سَوْدَاء – שחורה
شُبَاط – פברואר
مَطَر – גשם (ج) أَمْطَار
قِطَار (ז) – רכבת (ج) قِطَارَات
رَكِبَ – א – נסע ב... רכב על (בערבית: את)
سَقَطَ – נפל, ירד (גשם)
شَدِيد – חזק, עז
فَاطِمَة – שם פרטי (נ)
*135*
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1. أَبِي طَبِيب وَأُمِّي طَبِيبَة.
2. هذَا مَطْعَم شَرْقِيّ.
3. لَبِسْتُ مِعْطَفِي الأَسْوَد.
4. أَلْبَرْد فِي شَهْر شُبَاط شَدِيد.
5. سَقَطَ الْمَطَر أَمْسِ.
6. رَكِبْنَا الْقِطَار إِلَى يَافَا.
تَمْرِين 3. إِقْرَؤُوا:
1- هَلْ سَقَطَ الْمَطَرُ الْيَوْم؟ لاَ، مَا سَقَطَ الْمَطَر.
2- أَبِي طَبِيب وَأُمِيّ مُعَلِّمَة.
3- أَكَلْنَا أَمْسِ فِي هذَا الْمَطْعَمِ الشَّرْقِيّ.
4- لِمَاذَا مَا لَبِسْتَ الْمِعْطَف يَا ابْنِي؟
تَمْرِين 4. העתיקו למחברת את המשפטים בתרגיל 2.
*136*
تَمْرِين 5. כתבו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. سَ قَ طَ تْ
2. شُ بَ ا ط
3. قِ طَ ا ر
4. طَ بِ ي ب
5. أَ مْ طَ ا ر
6. فِ ا طِ مَ ة
7. مَ طْ عَ م
8. مَ عَ ا طِ ف
تَمْرِين 6. השלימו במחברת את הפעלים בגוף המתאים:
1. هُمْ (أَكَلَ) -- فِي هذَا الْمَطْعَم.
2. أَنَا (دَرَسَ) -- فِي هذِهِ الْمَدْرَسَة.
3. هَلْ (سَمِعَ) -- كَلاَمِي، يَا مَرْيَم؟ لاَ، -- --.
4. هَلْ (عَمِلَ) -- فِي الْبُسْتَان، يَا بَنَات؟ لاَ، -- --.
5. هُنَّ (شَرِبَ) -- الْقَهْوَة هُنَا ثمَّ (ذَهَبَ) --.
6. أَيْنَ (سَكَنَ) -- قَبْلَ سَنَة، يَا مُوسَى.
7. (سَقَطَ) -- الْكُرَة مِنْ يَد فَاطِمَة.
8. مَتَى (رَكِبَ) -- الْقِطَار إِلَى الْقُدْس، يَا أَوْلاد؟
*137*
האות ظ
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ظ ظ טַ'א אין לה מקבילה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية في الجدول استعن بالمعلم)
דפוס ظ ظ ظ ظ
כתב -ظ ظ ظ ظ
א. דרך הכתיבה:
ה- ظ נכתבת כמו ה- ط בתוספת נקודה מימין לקו.
ב. ההיגוי: היגויה הוא ز נחצית.
ג. ההקבלה לעברית:
האות אינה קיימת בעברית. אך כאשר למילים בעברית ובערבית יש שורש משותף, ה- ظ מקבילה לרוב ל- צ העברית.
ظِلّ – צל
قَيْظ – קיץ (קיט)
عَظْم – עֶצֶם
ظَلَعَ – צָלַע
عَظِيم – עצום
ظُهْر – צהריים
تَمْرِين 7. קראו והקפידו על ההיגוי (הבדילו בין ز، ذ، ظ):
زُهُور، ظُهْر، عَزَمَ، عَظْم، عَظِيم، ظَلَّ، ذَلَّ، زَلَّ، ظَرْف
ذَرَفَ، نَذِير، نَظِير، مَذَلَّة، مِظَلَّة، فَازَ، فَاظَ
*138*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
لَمَّا – כאשר
ظُهْر – צהריים
مُوَظَّف – פקיד (ج) مُوَظَّفُونَ
ظَرْف – מעטפה (ج) ظُرُوف
رِسَالَة – מכתב, איגרת
نَهْر – נהר (ج) أَنْهَار
بَعِيد عَنْ – רחוק מ...
نَظِيف – נקי
مَنْظَر – מראה, נוף (ج) مَنَاظِر
نَظَرَ إِلَى – הסתכל, הביט
بَعْدَ أَنْ – אחרי ש-
يُوسُف – שם פרטי (ז)
*139*
تَمْرِين 8. إِقْرَؤُوا:
1. لَمَّا نَزَلْتُ إِلَى سُوقِ الْمَدِينَة سَقَطَ الْمَطَر.
2. أَكَلْتُ فِي هذَا الْمَطْعَم ظُهْر أَمْسِ.
3. أَبِي مُوَظَّف فِي مَكْتَبِ الْبَرِيد.
4. كَتَبْتُ اسْمِي عَلَى ظَرْفِ الْمَكْتُوب.
5. نَهْرُ الأُرْدُنّ بَيْنَ إِسْرَائيل وَالأُرْدُنّ.
6. دَارِي بَعِيدَة عَنِ الْمَدْرَسَة.
7. غُرْفَتِي نَظِيفَة.
8. نَظَرْتُ إِلَى الْمَنْظَر مِنْ شُبَّاك غُرْفَتِي.
تَمْرِين 9. إِقْرَؤُوا:
1- هُمْ مُوَظَّفُونَ كِبَار فِي هذَا الْمَكْتَب.
2- غُرْفَتُهُ نَظِيفَة.
3- هذَا مَنْظَر مِنْ مَنَاظِر بِلاَدِي.
4- أَكَلْنَا فِي هذَا الْمَطْعَم.
5- كَتَبْتُ اسْمِي.
*140*
تَمْرِين 10. העתיקו למחברת את המשפטים 5-1 מתרגיל 8.
تَمْرِين 11. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. ظُ هـْ ر
2. ظَ رْ ف
3. مُ وَ ظَّ ف
4. مَ نَ ا ظِ ر
5. نَ ظِ ي ف
6. مَ نْ ظَ ر
7. مُ وَ ظَّ فُ و نَ
8. نَ ظَ رْ نَ ا
9. ظُ رُ و ف
סימן מדّה – آ – مَدَّة
הסימן آ מדّה בא במקום أ ا או أَ أْ ונהגה כ- ــَ ا ארוכה.
أَلْمُفْرَدَات (ج)
آلَة – כלי, מכשיר
آلَة كَاتِبَة – מכונת כתיבה
أََلآنَ – עכשיו, כעת
آذَار – חודש מרץ
آب – אוגוסט
مُثَلَّث – משולש
آسيَا – אסיה
*141*
تَمْرِين 12. إِقْرَؤُوا:
1. شَهْر آذَار قَبْلَ شَهْر آب.
2. قَدِمَ ابْنُ عَمِّي الآنَ مِنْ غَزَّة.
3. لِي آلَة كَاتِبَة.
4. أَلْمُثَلَّث آلَة مِنْ آلاتِ الْهَنْدَسَة.
5. أَلأُرْدُنّ فِي آسيَا.
تَمْرِين 13. בחרו את המילה המתאימה:
1. أَلْبَرْد فِي شَهْر -- شَدِيد. (آب، شُبَاط، تَمُّوز)
2. -- الْقِطَار إِلَى يَافَا. (لَعِبْتُ، سَمِعْتُ، رَكِبْتُ)
3. -- الْمَطَر أَمْسِ. (سَقَطَ، ذَهَبَ)
4. شَهْر آذَار -- شَهْر آب. (بَعْد، قَبْلَ)
5. أَلْقَلَم --. (آلَة، ثَوْب)
6. أَلْمِعْطَف --. (ثَوْب، آلَة)
7. أَبِي --. (مُوَظَّفَة، مُوَظَّف)
8. أَنْتِ -- الْبَاص. (رَكِبْتُم، رَكِبْتُنَّ، رَكِبْتِ)
*142*
تَمْرِين 14. כתבו במחברת את המילה יוצאת הדופן:
1. إٍبْن، عَمّ، وَالِد، مُعَلِّم.
2. مُعَلِّمَة، عَمَّة، أُمّ، وَالِدَة
3. لُبْنَان، أَلْعِرَاق، سُورِيَا، بَغْدَاد
4. مَدْرَسَة، كُتُب، بَرِيد، دَفَاتِر
5. هذَا، هُوَ، هِيَ، أَنَا
طَالب عِلْم لا يَشْبَعُ
وَطَالِب مَال لا يَشْبَعُ
מבקש (שוחר) דעת לא ישבע ומבקש (רודף) כסף לא ישבע
*143*
כיסא ההמזה - كُرْسِيُّ الْهَمْزَة
1. ההמזה יכולה להיכתב על אִמּות הקריאה: ا، و، ي המשמשות "ככיסא" שעליו היא "יושבת", או ללא "כיסא", כלומר לבדה:
أ ؤ ئ/ ئـ ء
כאשר ي משמשת كُرْسِيّ الْهَمْزَة, היא נכתבת ללא הנקודות הדיאקריטיות: ئ
2. בכל המקרים היא נהגית כ- א העברית, והשוני מתבטא בכתיב בלבד.
דוגמאות:
سُؤَال (קראו: סֻאַאל) – שאלה
سَأَلَ (קראו: סַאַלַ) – שאל
سُئِلَ (קראו: סֻאִלַ) – נשאל
أَسْئِلَة (קראו: אַסְאִלַה) – שאלות
رَئِيس (קראו: רַאִיס) – נשיא, ראש (הממשלה, העיריה), יושב-ראש
رَأْس (קראו: רַאְס) – ראש
بِئْر (קראו: בִּאְר) – באר
طَائِرَة (קראו: טַאאִרַה) – מטוס
هؤُلاَءِ (هؤُلاَءِ (קראו: הַאאֻלַאאִ) – אלה, האלה
إِسْرَائِيل (קראו: אִסְרַאאִיל) – ישראל
مَسَاء – ערב
إِسْرِائيل
*144*
أَلْمُفْرَدَات (د)
رَئِيس – נשיא
رَأْس – ראש ج رُؤُوس
هؤُلاَءِ – אלה, האלה
مَسَاء – ערב
إِسْرَائِيل – ישראל
دَوْلَة – מדינה ج دُوَل
سُؤَال (ז) – שאלה ج أَسْئِلَة
عَائِلَة – משפחה ج عَائِلات
إِنْ شَاءَ الله
אם ירצה השם
*145*
تَمْرِين 15. קראו ושימו לב לכתיב ההמזה:
1. مَسَاءَ الْيَوْم
2. رَئِيس دَوْلَة إِسْرَائِيل
3. هؤُلاَءِ تَلاَمِيذ وَتِلْمِيذَات.
4. هَلْ سَمِعْتُمْ سُؤَالِي، يَا أَوْلاَد؟
5. هذِهِ عَائِلَة رَبَاب.
הכינוי הרומז (ג) – هؤُلاَءِ
שימו לב: הכינוי הרומז: هؤُلاَءِ (שווה) אלה, האלה,
מתייחס אך ורק לבני אדם, זכר ונקבה.
*146*
تَمْرِين 16. הוסיפו במחברת את הכינויים هذَا, هذِهِ, هؤُلاَءِ
לשמות במשפטים הבאים לפי הדוגמה:
هؤُلاَءِ الأَوْلاَد مِنْ هذِهِ الْعَائِلَة.
1. -- تِلْمِيذَات وَ -- تِلْمِيذَة.
2. -- مَدْرَسَة عَرَبِيَّة وَ -- الْمُعَلِّمُونَ.
3. -- دُرُوز وَ -- دُرْزِيَّات.
4. -- أَوْلاَدِي وَ -- بَنَاتِي.
5. -- مُعَلِّمُونَ وَمُعَلِّمَات.
*147*
تَمْرِين 17. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. האם ירד גשם אתמול? (תרגמו הגשם)
2. המסעדה הזאת מסעדה מזרחית.
3. לבשתי את מעילי השחור והלכתי לביה"ס.
4. בן דודי בא מלונדון בחודש אוגוסט.
5. האם ביתכם קרוב לדואר? לא, ביתנו קרוב לבנק.
6. הבטנו אל הנוף מחלון חדרי.
7. בתי פקידה במשרד הזה.
8. נסענו ברכבת אל העיר הקרובה.
9. דודי רופא ילדים ודודתי פקידה בדואר.
10. האם החדר נקי, רבאב? כן, חדר נקי.
*148*
האותיות ص ض
האות ص
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ص ص צַאד מקבילה ל- צ בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
דפוס ص ص ص ص
כתב ص ص ص ص
א. דרך הכתיבה:
1. ה- ص מורכבת משני חלקים: מלולאה אליפטית ומחצי עיגול (כמו ن או س): ص ص
2. ה- ص המתחברת נוצרת מלולאה וזיז ("ישן"). זיז זה הוא חלק בלתי נפרד מן האות: ص
3. ה- ص האמצעית והסופית נכתבות מעל הקו המחבר את האות הקודמת להן. קו זה מוארך במיוחד:
صَفّ، بَصَل، فَيْصَل، قَمِيص، قُبْرُص
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*149*
ב. ההיגוי: היגויה כ- ס נַחֲצִית.
היגויה דומה לאות ס בעברית, אלא שהלשון נוגעת בחך העליון:
صَامَ – سَامَ
صُورَة – سُورَة
ג. ההקבלה לעברית:
כאשר יש שורש משותף למילה בעברית ובערבית, תהיה המקבילה ל- ص הערבית צ העברית.
بَصَل – בצל
صَبَغَ – צָבַע
صَوْم – צום
إِصْبَع – אצבע
قَصِير – קצר
صَغِير – צעיר
הערה: במילים שמקורן זר, ה- ס בעברית היא לרוב ص בערבית.
بَاص – אוטובוס
قُبْرُص – קפריסין
صَالُون – סלון
صَابُون – סבון
تَمْرِين 1. קראו והקפידו על ההבדל בהגייה בין س לבין ص:
صُورَة – سُورَة
صَيْف – سَيْف
صَوْت – سَوْط
سَارَ – صَارَ
عَسَل – بَصَل
صَامَ – سَامَ
*150*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
بَاص – אוטובוס (ج) بَاصَات
بَعْدَ – אחרי (זמן)
لَوْن – צֶבַע (ج) أَلْوَان
أَصْفَر – צהוב صَفْرَاء – צהובה
صَفّ (ז) – כיתה (ج) صُفُوف
قَلَم رَصَاص – עיפרון
صَدِيق – ידיד, חבר (ج) أَصْدِقَاء
صَيْف – קיץ
قَصِير – קצר
قِصَّة – סיפור (ج) قِصَص
صَغِير – קטן (ج) صِغَار
نِصْف – חצי
وَصَلَ – הגיע
عَسَل – דבש
بَصَل – בצל
(صورة في الكتاب)
آلَة تَصْوِير – מצלמה
*151*
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1. نَرْكَبُ الْبَاص إِلَى تَلّ أَبِيب بَعْدَ سَاعَة.
2. لَوْن مِعْطَفِي أَصْفَر.
3. تَرَكْتُ كِتَابِي فِي بَيْت صَدِيِقي أَمْسِ.
4. لِمَاذَا كَتَبْتَ الْمَكْتُوب بِقَلَم رَصَاص؟
5. قَرَأْتُ قِصَّة قَصِيرَة بِالْعَرَبِيَّة.
6. لِي بِنْت كَبِيرَة وَوَلَد صَغِير.
7. وَصَلَ الْبَاص قَبْلَ نِصْف سَاعَة.
8. يَوْم عَسَل وَيَوْم بَصَل
يَوْم عسَل وَيَوْم بَصَل
יום דבש, יום בצל
*152*
تَمْرِين 3. إِقْرَؤْوا:
1- لَبِسْتُ مِعْطَفِي الأَصْفَر.
2- لِمَاذَا كَتَبْتَ الْعَرَبِيَّة بِقَلَم رَصَاص؟
3- زُرْتُ صَدِيقِي.
4- لِي وَلَد صَغِير وَبِنْت صَغِيرَة.
5- رَكِبْنَا الْبَاص قَبْلَ نِصْف سَاعَة.
تَمْرِين 4. העתיקו למחברת משפטים 4-1 מתרגיל 2.
تَمْرِين 5. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. بَ صَ ل
2. نِ صْ ف
3. قِ صَّ ة
4. صَ دِ ي ق
5. أَ صْ فَ ر
6. صَ غِ ي ر
7. قَ صِ ي ر
8. رَ صَ ا ص
9. صِ غَ ا ر
*153*
האות ض
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ض ض צַ'אד אין לה מקבילה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
דפוס ض ض ض ض
כתב ض ض ض ض
א. דרך הכתיבה:
ה- ض נכתבת כמו ה- ص בתוספת נקודה למעלה.
דוגמאות:
ضَابِط، مَرِيض، أَرْض
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי: היגויה כ- ד נחצית.
הקפידו על ההבדל בהיגוי בין ה- د לבין ה- ض:
ضِيق – دِيك
عَدَّ – عَضَّ
دَرْب – ضَرْب
ג. ההקבלה לעברית:
1. כאשר יש שורש משותף למילה בעברית ובערבית, תהיה המקבילה ל- ض הערבית צ העברית.
דוגמאות:
أَرْض – ארץ, אדמה
ضِلْع – צלע
بَيْضَة – ביצה
ضِيق – מצוקה
ضَأْن – צאן
*154*
2. ה- צ העברית מקבילה איפוא ל- ص (بَصَل), ל- ض (أَرْض – ארץ) ול- ظ (ظِلّ – צל).
أَلْمُفْرَدَات (ب)
ضَيْف – אורח (ج) ضُيُوف
أَرْض (נ) – אדמה, ארץ
قَمِيص – חולצה (ج) قُمْصَان
أَبْيَض – לבן بَيْضَاء – לבנה
ضَابِط – קצין (ج) ضُبَّاط
فُنْدُق – מלון (ج) فَنَادِق
*155*
أَوَّل – ראשון
أَوَّل أَمْسِ – שלשום
عَنْ – על, אודות
مَرِيض – חולה (ج) مَرْضَى
نَزَلَ فِي – התאכסן ב-
وَقْت – זמן, עת
ضِيق – צרה, מצוקה
عَكَّا – עכו
عِصَام – שם פרטי (ז)
تَمْرِين 6. إِقْرَؤُوا:
1. وَصَلَ ضَيْفِي مِنْ لَنْدَن.
2. صَدِيقِي زَيْد مَرِيض.
3. لَوْن قَمِيصِي أَبْيَض.
4. سَكَنَ عِصَام فِي عَكَّا قَبْلَ سَنَة.
5. سَقَطَ الْمَطَر عَلَى الأَرْض.
6. نَزَلَ ضَيْفِي فِي بَيْتِي أَوَّل أََمْسِ.
7. سَمِعْتُ عَنْ عَمِّي مِنْ أُمِّي.
*156*
تَمْرِين 7. إِقْرَؤُوا:
1- لَوْن مِعْطَفِي أَبْيَض.
2- إِبْنِي ضَابِط.
تَمْرِين 8. העתיקו למחברת משפטים 4-1 מתרגיל 5.
تَمْرِين 9. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. ضَ ا بِ ط
2. ضُ يُ و ف
3. ضَ يْ ف
4. أَ رْ ض
5. فَ نَ ا دِ ق
6. أَ بْ يَ ض
إلِلي فَات مَات
מה שעבר – מת (פתגם בערבית המדוברת)
*157*
אותיות השמש
עשרים ושמונה האותיות בשפה הערבית מתחלקות לשתי קבוצות שוות
בקשר ל- أَلْ הידיעה:
1. א. ארבע עשרה האותיות הנהגות בין השיניים או כשהלשון נוגעת בחך הן:
ت، ث، د، ذ، ر، ز، س، ش
ص، ض، ط، ظ، ل، ن
הן נקראות אותיות השמש (شَمْس), כי ה- ش המופיעה בראש המילה شَمْس מייצגת קבוצה זו.
ב. כשבאה أَلْ הידיעה לפני מילה הפותחת באחת מאותיות השמש אין להגות את ה- لْ של أَلْ הידיעה, ולכן אין לנקדה.
על אות השמש עצמה תבוא שַדַּّה ( ّ ), כתשלום ל- لْ שאינה מבוטאת.
דוגמאות:
أَلشَّمْس – קראו: אַשְ-שַׁמְס
أَلدَّفْتَر – קראו: אַדְ-דַפְתַר
أَلزَّيْتُون – קראו: אַזְ-זַיְתוּן
أَلتِّلْمِيذ – קראו: אַתְ-תִלְמִיד'
2. א. ארבע עשרה האותיות הנותרות נקראות אותיות הירח (قَمَر), כי ה- ق המופיעה בראש המילה قَمَر מייצגת קבוצה זו.
ב. כשבאה أَلْ הידיעה לפני מילה הפותחת באחת מאותיות הירח, ה-ل מנוקדת בסכון ــْ ונהגית כפי שנהגנו עד כה: (أَلْوَلَد، أَلْبِنْت).
*158*
تَمْرِين 10. קראו והקפידו לבטא נכונה את أَلْ הידיעה. העתיקו למחברת כל מילה המתחילה באות שמש:
أَلشَّمْس، أَلأَوْلاَد، أَلْقَمَر، أَلدَّفْتَر، أَلْكِتَاب
أَلرَّاديُو، أَلتِّلْمِيذ، أَلْبَرْد، أَلزَّيْتُون، أَلْوَرْد
أَلثَّوْب، أَلسُّوق، أَلضَّيْف، أَلْغَنِيّ، أَلذَّهَب
أَلْيَد، أَلصَّدِيق، أَللُّغَة، أَلْهَنْدَسَة، أَلطَّبِيب
أَلشَّرق، أَلظَّرْف، أَلْكَلاَم، أَلتِّين، أَلنَّهْر
تَمْرِين 11. הוסיפו במחברת أَلْ הידיעה למילים הבאות:
أَرْض، دَفْتَر، شَمَال، عِنَب، فَقِير
ذَهَب، صَدِيق، بَصَل، رَفِيق، غَرْب
زِيَارَة، قَلَم، لَوْن، هَاتِف، سُوق
ظَرْف، مُوَظَّف، ضَابِط، نَظِيف، كَلاَم
طَبِيب، ثَوْب، وَرْد، يَد، تَلاَمِيذ
סוף כרך שלישי
*159*
أَلصَّدِيق
قَرَأْتُ أَمْسِ قِصَّة قَصِيرَة عَنْ وَلَد اسْمُهُ عِصَام. هُوَ يَسْكُنُ (הוא גר) فِي عَكَّا. لِعِصَام صَدِيق اسْمُهُ مُوسى وَهُوَ يَسْكُنُ فِي يَافَا.
لَمَّا أَتَى عِصَام إِلَى الْبَيْت مِنَ الْمَدْرَسَة ذَاتَ يَوْم قَالَتْ لَهُ أُمُّهُ:
سَمِعْتُ أَنَّ (שֶ) مُوسَى مَرِيض وَهُوَ فِي الْمُسْتَشْفَى (בית החולים).
فَرَكِبَ عِصَام الْبَاص وَذَهَبَ لِزيَارَة مُوسَى. وَلَمَّا وَصَلَ إِلَى الْمُسْتَشْفَى قَالَ لَهُ مُوسَى: أَشْكُرُكَ (אני מודה לך) يَا عِصَام عَلَى الزِّيَارَة. أَنْتَ صَدِيقِي وَالصَّدِيق وَقْتَ الضِّيق.
أَلصَّدِيق وَقْتَ الضِّيق
הידיד (ניכר) בעת צרה
*160*
تَمْرِين 12. ענו על השאלות הבאות:
1. أَيْنَ يَسْكُنُ (גר) عِصَام؟
2. أَيْنَ يَسْكُنُ مُوسَى؟
3. مَاذَا سَمِعَتْ أُمّ عِصَام؟
4. إِلَى أَيْنَ رَكِبَ عِصَام الْبَاص؟
5. مَاذَا قَالَ مُوسَى لِعِصَام؟
تَمْرِين 13. בחרו במילה המתאימה להשלמת המשפט:
1. قَرَأْتُ قِصَّة -- وَلَد صَغِير. (عَلَى، عَنْ)
2. -- ضُيُوفِي. (هؤُلاَءِ، هذَا)
3. -- صَدِيقَتِي فِي هذَا الْفُنْدُق. (نَزَلَ، نَزَلَتْ)
4. وَصَلَ الْبَاص -- الْمَدِينَة. (بَعْدَ، إِلَى)
5. -- دَرَسْنَا الْيَوْم. (مَا، لاَ)
6. يَوْم عَسَل وَيَوْم --. (عِنَب، بَصَل)
7. هذِهِ بِنْت --. (صَغِير، صَغِيرَة)
*161*
تَمْرِين 14. חברו צמדים מ- أ ומ- ب:
(عامودين في الكتاب)
(عامود أ)
1. قَلَم
2. لَوْن
3. قَرِيب
4. كَبِير
5. نِصْف
6. رَكِبَ
7. ضَيْف
8. بَصَل
9. قَمِيص
10. وَصَلَ
(عامود ب)
1. بَعِيد
2. ذَهَبَ
3. أَصْفَر
4. الْبَاص
5. فُنْدُق
6. سَاعَة
7. عَسَل
8. صَغِير
9. رَصَاص
10. أَبْيَض
تَمْرِين 15. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. האם נסעתם באוטובוס לעמאן?
2. האוטובוס הגיע אל העיר לפני חצי שעה.
3. קראנו בכיתה ספור קצר על ילד עני.
4. האם שמעת את שאלתי, מרים? לא, לא שמעתי.
5. הילדים האלה הם ידידי בתי.
6. האורחים האלה הם אורחי. הם הגיעו היום מבירות.
7. הם התאכסנו במלון הזה שלשום.
8. שם בני הקטן דוד ושם בתי הגדולה ודאד.
9. מדוע כתבת את המכתב בעיפרון, רבאב?
10. השארתי את מחברתי וספרי בבית ידידי כרים.
*162*
האותיות ح خ
האות ح
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
ح ح חַא מקבילה ל- ח בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
דפוס ح ح ح ح
כתב ح ح ح ح
א. דרך הכתיבה:
1. ה-ح מורכבת משני חלקים:
א. משולש שצלעו העליונה היא קו מאוזן (מקביל לשורה): (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ב. חלק תחתון (בטן) היורד מן השורה: (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
דוגמאות:
ح، رُوح، فَلاَّح، لَوْح
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
2. ה- ح המתחילה מורכבת ממשולש שצלעו התחתונה נמצאת על השורה וקדקודו למעלה:
דוגמאות:
حـ، حَلِيب، حِمَار، أَحْمَد
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
*163*
3. צורות האות הסופית והאמצעית נכתבות כזווית (ולא בצורת משולש), והאות הקודמת מתחברת אליהן מלמעלה (كتابة يدوية- استعن بالمعلم) אל הקצה השמאלי של האות (كتابة يدوية- استعن بالمعلم). מכאן שהן תמיד מתחת לקו המסיים את האות הקודמת.
שימו לב להבדל בין ה-ح המודפסת לבין ה-ح הנכתבת.
דוגמאות:
حَيْفَا، حَلِيب، أَلْحَلِيب، فَتَحَتْ، فَحْم، مُحَمَّد
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
مَحْمُود، نَحْنُ، فَتَحَ، مِلْح، لَوْح، فَلاَّح
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי: היגויה כ- ח גרונית בעברית.
عَادَتْ حَلِيمةَ إِلَى عَادَتِهَا الْقَدِيمةَ
(חזרה חלימה אל מנהגה הקודם)
היהפוך כושי עורו?
*164*
أَلْمُفْرَدَات (أ)
نَحْنُ – אנחנו
حَلِيب – חלב
يَوْمُ السَّبْت – יום שבת
يَوْمُ الأَحَد – יום ראשון
لَوْح – לוח (ج) أَلْوَاح
فَلاَّح – איכר (ج) فَلاَّحُونَ
أَحْمَر – אדום حَمْرَاء – אדומה
حَفْلَة – מסיבה, חגיגה
بَحْر – ים
أَلْبَحْرُ الأَحْمَر – הים האדום, ים סוף
أَلْبَحْرُ الْمَيِّت – ים המלח (מילולית: הים המת)
سَبَحَ – שחה
فَتَحَ – פתח
حَال (ז (פלוס) נ) – מצב (ج) أَحْوَال
كَيْفَ حَالُكَ – מה שלומך?
أَلْحَمْدُ لِلّهِ – תודה לאל, השבח לאל
مَرْحَبَا - שלום, ברוך הבא
قَدِيم – קדום, עתיק, ישן
لُطْفِي – שם פרטי (ז)
مُحَمَّد – שם פרטי (ז)
مَحْمُود – שם פרטי (ז)
أَرِيحَا – יריחו
*165*
تَمْرِين 1. إِقْرَؤُوا:
1. هَلْ شَرِبْتَ الْحَلِيب، يَا مَحْمُود؟
2. كَتَبَ الْمُعَلِّم الْكَلِمَة عَلَى اللَّوْح.
3. عَمِلْنَا فِي كَرْم هذَا الْفَلاَّح.
4. أَرِيحَا قَرِيبَة مِن الْبَحْرِ الْمَيِّت.
5. فَتَحْتُ شَبَابِيك غُرْفَتِي.
6. كَانَتْ يَوْمَ الأَحَد حَفْلَة كَبِيرَة فِي الْمَدْرَسَة.
7. كَيْفَ حَالُكَ يَا أَبِي؟ أَلْحَمْدُ لِلّه، مَبْسُوط (שבע רצון)
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1- نَشْرَبُ الْقَهْوَة وَالْحَلِيب.
2- فِي هذَا الصَّفّ لَوْح أَسْوَد كَبِير.
3- يَعْمَلُ الْفَلاَّح فِي أَرْضِ الْبُسْتَان.
4- هَلْ سَبَحْتُمْ فِي الْبَحْرِ الأَحْمَر هذَا الصَّيْف؟
5- كَيْفَ حَالُكِ يَا بِنْتِي؟ أَلْحَمْدُ لِلّهِ مَبْسُوطَة.
*166*
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת משפטים 5-1 מתרגיל 1.
تَمْرِين 4. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. حَ لِ ي ب
2. مَ حْ مُ و د
3. مُ حَ مَّ د
4. أَ لْ فَ لَّ ا ح
5. لَ وْ ح
6. أَ لْ بَ حْ ر
7. أَ حْ مَ ر
8. نَ حْ نُ
تَمْرِين 5. השלימו כל משפט באחת המילים המובאות בסוף התרגיל:
1. عَمِلَ -- فِي كَرْمِ الْعِنَب.
2. سَبَحْنَا فِي -- فِي --.
3. -- شَبَابِيكَ الصَّفّ.
4. -- شَربْنَا الْقَهْوَة عِنْدَهُ.
5. كَانَ لُطْفِي يَوْمَ -- فِي أَرِيحَا.
6. كَتَبَ الْمُعَلِِّم الْكَلِمَة عَلَى --.
7. كَانَتْ أَمْسِ -- كَبِيرَة فِي الْمَدْرَسَة.
המילים: الْبَحْر، اللَّوْح، الْفَلاَّح، نَحْنُ، الأَحَد، فَتَحْتُ، حَفْلَة، الصَّيْف
*167*
تَمْرِين 6. כתבו במחברת את המילה יוצאת הדופן בכל קבוצה:
1. أَبْيَض، أَصْفَر، أَحْمَد، أَخْضَر
2. مَتَى، أَيْنَ، إِلَى، لِمَاذَا
3. نَزَلَ، فَهِمَ، ذَهَبَ، أَكَلَ
4. أَمْسِ، هُنَاكَ، ظُهْر، مَسَاء
5. نَظِيف، بَعِيد، قَرِيب، بَرِيد
6. سَبَحَ، بَحْر، صَيْف، فَتَحَ
تَمْرِين 7. הוסיפו במחברת أَلْ הידיעה למילים הבאות:
1. بَحْر
2. لَوْح
3. حَال
4. صَفّ
5. فَقِير
6. ضَابِط
7. مُعَلِّم
8. دَفْتَر
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِيم
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*168*
העתיד – أَلْمُضَارِع
أَنَا أَكْتُبُ
أَنْتَ تَكْتُبُ
أَنْتِ تَكْتُبِينَ
هُوَ يَكْتُبُ
هِيَ تَكْتُبُ
نَحْنُ نَكْتُبُ
أَنْتُمْ تَكْتُبُونَ
أَنْتُنَّ تَكْتُبْنَ
هُمْ يَكْتُبُونَ
هُنَّ يَكْتُبْنَ
הערות:
1. צורות העתיד משמשות הן לציון פעולות בעתיד והן לציון פעולות בהווה, כעובדה, ככלל, כנוהג. בדרך כלל אפשר לקבוע את זמן הפעולה על פי ההקשר במשפט.
2. צורות העתיד פותחות באחת מאותיות אית"ן כמו בעברית, בהבדל אחד:
צורת הנסתרות פותחת בעברית באות ת, ובעברית – באות י:
הן תכתובנה – هُنَّ يَكْتُبْنَ
*169*
3. העתיד בשלילה יצוין בדרך כלל על-ידי המילה لاَ:
لاَ أَتْرُكُ بَيْتِي – אינני עוזב את ביתי (כנוהג, ככלל);
או: לא אעזוב את ביתי.
لاَ أَعْمَلُ هُنَا: אינני עובד כאן (ככלל, כעובדה);
או: לא אעבוד כאן.
4. ע' הפועל בעתיד מנוקדת באחת משלוש התנועות ــُ ــَ ــِ כגון:
أَكْتُبُ، أَذْهَبُ، أَنْزِلُ
ליד הפועל בעבר נכתבת תנועת ע' הפועל בצורת העתיד:
رَكِبَ ــَ (כלומר: يَرْكَبُ)
*170*
רשימת הפעלים המופיעים בתרגיל 8 עם תנועת ע' הפועל בצורת העתיד
سَقَطَ – ُ – נפל
تَرَكَ ــُ – עזב
سَكَنَ ــُ – גר
رَكِبَ ــَ – נסע ב (אוטובוס, מכונית וכו')
ذَهَبَ ــَ – הלך
نَزَلَ ــِ – ירד
عَمِلَ ــَ – עבד
فَتَحَ ــَ – פתח
تَمْرِين 8. כתבו את המשפטים הבאים בזמן עתיד:
1. سَقَطَ الْمَطَرُ الْيَوْم.
2. تَرَكَ صَدِيقِي بَيْتِي قَبْلَ نِصْف سَاعَة.
3. سَكَنَتْ عَمَّتِي فِي حَيْفَا.
4. رَكِبْنَا السَّفِينَة الْيَوْم.
5. خَرَجْتُ مِنْ بَيْتِي وَذَهَبْتُ إِلَى الْمَكْتَب.
6. نَزَلَ الْفَلاَّح إِلَى الْكَرْم وَعَمِلَ هُنَاكَ.
7. فَتَحَتِ الْبِنْت الْبَاب وَدَخَلَتِ الصَّفّ.
إِنْ كَانَ الْكَلام مِنْ فِضَّة فَالسُّكُوت مِنْ ذَهَب
אם הדיבור (שווה) כסף, השתיקה (שווה) זהב (מילה בסלע – שתיקה בתרי)
*171*
يَحْرُثُ الْفَلاَّح الأَرْض يَزْرَعُ وَيَحْصُدُ
تَمْرِين 9. הפכו את המשפטים הבאים למשפטי שלילה ע"י הוספת مَا או لاَ לפני הפועל:
זכרו: مَا לפני עבר. لاَ לפני צורת העתיד.
1. نَأْكُلُ الْيَوْم فِي الْمَطْعَم.
2. يَتْرُكُ الضَّيْف بَيْتِي الْيَوْم.
3. أَعْرِفُ هذِهِ الْكَلِمَة.
4. قَرَأْتُ هذَا الْكِتَاب.
5. دَرَسْنَا الْيَوْم فِي الْمَدْرَسَة.
6. نَزَلَ أَبِي إِلَى السُّوق.
*172*
زِيَارَة مَحْمُود لأَِرِيحَا
- مَرْحَبَا يَا مَحْمُود!
- مَرْحَبَا يَا مُحَمَّد!
- كَيْفَ حَالُكَ؟
- مَبْسُوط، أَلْحَمْدُ لِلّه.
- أَيْنَ كُنْتَ (היית) يَوْمَ الأَحَد؟
- كُنْتُ (הייתי) فِي أَرِيحَا.
*173*
- وَمَاذَا عَمِلْتَ هُنَاكَ؟
- كَانَتْ فِي بَيْت صَدِيقِي لُطْفِي حَفْلَة كَبِيرَة.
- هَلْ هذِهِ أَوَّل زِيَارَة لَكَ لأَِرِيحَا؟
- لاَ، كُنْتُ (הייתי) فِي أَرِيحَا قَبْلَ سَنَة.
وَأَنْتَ هَلْ كُنْتَ فِي أَرِيحَا؟
- نَعَمْ، زُرْتُ (בקרתי) أَرِيحَا فِي الصَّيْف. زُرْتُ الْمَدِينَة وَسَبَحْتُ فِي الْبَحْرِ الْمَيِّت.
(صورة في الكتاب)
*174*
האות خ
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
خ خ חַ'א מקבילה במבטאה ל-כ רפה
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
דפוס خ خ خ خ
כתב خ خ خ خ
א. דרך הכתיבה:
ה- خ בכל צורותיה נכתבת כמו ה- ح (חַא) עם נקודה מעליה خ.
ב. ההיגוי: היגויה כ-כ (כף) רָפָה בעברית.
ג. ההקבלה לעברית:
כאשר יש שורש משותף למילה בעברית ובערבית, תהיה המקבילה של ה-خ – ח ולא כ.
דוגמאות:
أَخ – אח
أًُخْت – אחות
مُخّ – מוח
خَمْسَة – חמישה
خَمْس – חמש
فَرْخ – אפרוח
*175*
أَلْمُفْرَدَات (ب)
خَال – דוד (אחי האם) (ج) أَخْوَال
خُبْز – לחם
أَخْ – אח (ج) إِخْوَة، إِخْوَان
أُخْت – אחות (ج) أَخَوَات
يَوْمُ الْخَمِيس – יום חמישי
أَخْضَر – ירוק خَضْرَاء – ירוקה
صَبَاح – בוקר
صَبَاح الْخَيْر – בוקר טוב
صَبَاح النُّور - בוקר אור
مَسَاء الْخَيْر – ערב טוב
(صورة في الكتاب)
خَمْسَة – חמישה
خَمْس – חמש
*176*
مَطْبَخ – מטבח
أَخَذَ –ُ - לקח
دَخَلَ ــُ – נכנס
عَزَفَ ــِ عَلَى – ניגן בכלי נגינה
فَرِحَ ــَ – שמח
عُود – "עוד" (כלי מיתרים)
رَقَصَ ــُ – רקד
عِيد (ج) أَعْيَاد – חג
عِيد مِيلاَد – יום הולדת
وَاحِد – אחד
أَلنَّاصِرَة – נצרת
خَوْلَة – שם פרטי (נ)
تَمْرِين 10. קראו בקול והקפידו על ההבדל בהיגוי בין ה- ح לבין ה- خ:
حَال – خَال
فَتَحَ – دَخَلَ
أَخ – لَوْح
تُفَّاح – بِطِّيخ
يَوْمُ الأَحَد – يَوْمُ الْخَمِيس
أَحْمَر – أَخْضَر
أُخْت – بَحْر
صَبَاح – مَطْبَخ
*177*
تَمْرِين 11. إِقْرَؤُوا:
1. خَالِي فَلاَّح وَلَهُ كَرْم عِنَب.
2. لِي أَخ وَأُخْت.
3. ذَهَبَتْ أُمِّي إِلَى السُّوق صَبَاح يَوْمِ الْخَمِيس.
4. لَوْن هذَا الْقَلَم أَخْضَر.
5. صَبَاح الْخَيْر، يَا أُسْتَاذ!
6. صَبَاح النُّور، يَا تَلاَمِيذ!
7. فَتَحَتْ أُخْتِي الْبَاب وَدَخَلَتْ غُرْفَتِي.
تَمْرِين 12. إِقْرَؤُوا:
1- لِخَالِي خَمْس أَخَوَات وَخَمْسَة إِخْوَة.
2- دَخَلَتْ أُخْتِي الدُّكَّان وَأَخَذَتِ الْخُبْز.
3- لَوْنُ الزَّيْتُون أَخْضَر أَوْ أَسْوَد.
4- مَسَاء الْخَيْر يَا أَخِي!
5- صَبَاح النُّور يَا خَالَتِي!
*178*
تَمْرِين 13. העתיקו למחברת משפטים 6-1 מתרגיל 11.
تَمْرِين 14. חברו במחברת מילה מכל קבוצת אותיות:
1. أَ لْ خَ يْ ر
2. أَ خَ وَ ا ت
3. أَ خْ ضَ ر
4. خُ بْ ز
5. أُ خْ ت
6. خَ ا لَ تِ ي
7. إِ خْ وَ تِ ي
8. أَ ل صَّ بَ ا ح
9. مَ طْ بَ خ
10. خَ مْ سَ ة
تَمْرِين 15. השלימו את המשפטים במילה המתאימה:
1. أُخْت أُمِّي هِيَ --. (عَمَّتِي، خَالَتِي)
2. يَوْمُ الْخَمِيس -- يَوْمِ الأَحَد. (قَبْلَ، بَعْدَ)
3. هذِهِ أُخْتِي وَ -- إِخْوَتِي. (هذَا، هؤُلاَءِ)
4. أَلْبَحْرُ الْمَيِّت قَرِيب -- أَرِيحَا. (عَنْ، مِنْ)
5. أَلْقُدْس مَدِينَة --. (صَغِيرَة، قَدِيمَة)
6. أُخْت أَبِي هِيَ --. (خَالَتِي، عَمَّتِي)
7. عَمَّان مَدِينَة فِي --. (لُبْنَان، الأُرْدُنّ)
*179*
أَلْحَفْلَة
إِسْمِي خَوْلَة وَأَسْكُنُ (אני גרה)
فِي الْقُدْس. لِي ثَلاَث أَخَوَات وَأَخ
وَاحِد. لأَِبِي إِخْوَة فِي حَيْفَا وَلأُِمِّي إِخْوَة وَأَخَوات فِي النَّاصِرَة.
كَانَتْ عِنْدَنَا حَفْلَة كَبِيرَة أَمْسِ، حَفْلَة عِيد مِيلاَد أَبِي. أَعْمَامِي مِنْ
حَيْفَا وَأَخْوَالِي وَخَالاَتِي مِنَ النَّاصِرَةِ وَصَلُوا إِلَى الْقُدْس صَبَاحَ أَمْسِ.
هُمْ قَدِمُوا لِلْحَفْلَة. وَفِي الْحَفْلَة عَزَفَ وَالِدِي عَلَى الْعُودِ وَنَحْنُ
غَنَّيْنَا (שרנו) وَرَقَصْنَا، ثُمَّ أَكَلْنَا وَشَرِبْنَا وَفَرِحْنَا بِعيد مِيلاَد أَبِي.
تَمْرِين 16. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. אכלנו עם האורחים במסעדת המלון.
2. בוקר טוב דוד, מה שלומך? תודה לאל, "מבסוט".
3. האורחים אכלו אתנו, אח"כ הודו לאבי ולאמי.
4. בביתי ארבעה חדרים ומטבח.
5. רקדנו במסיבה אתמול.
6. בכיתה הזאת (יש) חמש בנות.
7. הגעתי לבית דודי (אחי אמי) לפני שעה.
8. הם לא עבדו היום בכרם.
9. פתחנו את המחברות וכתבנו את המילים בעיפרון.
10. נכנסתי למטבח ואכלתי לחם (תרגמו: הלחם) ושתיתי חלב (תרגמו: החלב).
*180*
האות ج
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
דפוס כתב שם האות הערות
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ج ج גִ'ים אין לה מקבילה בעברית
(جدول في الكتاب بخمسة أعمدة:)
- מתחילה אמצעית סופית מחוברת סופית בלתי מחוברת
דפוס ج ج ج ج
כתב ج ج ج ج
א. דרך הכתיבה:
ה-ج בכל צורותיה נכתבת כ- ح בתוספת נקודה מתחת למשולש או לזווית: ج، جـ، (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
זכרו: כמו ה- ح וה- خ האות ج נכתבת מתחת לאות שלפניה:
نَجْم، حَجّ، (كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
ב. ההיגוי:
אין לה מקבילה בהיגוי העברי. היגויה הוא כ- ג' (למשל, בשם העיר ג'נין).
שימו לב: בערבית מצרית, היגויה של ה-ج הוא כ-ג העברית.
*181*
ג. ההקבלה לעברית:
במילים בעלות שורש משותף בעברית ובערבית מקבילה ה-ج ל-ג העברית.
דוגמאות:
جَمَل – גמל
رِجْل – רגל
جِسْر – גשר
مَسْجِد – מסגד
دَرَجَة – דרגה, מדרגה
أَلْجَلِيل – הגליל
דוגמאות לדרך הכתיבה:
(كتابة يدوية- استعن بالمعلم)
جَبَل، حَاجّ، مَسْجِد، دَرَج، جِسْر، أَلْجِسْر، جُورْج
أَلْحَجّ، جَمَل، أَلْجَمَل، أَلْجَلِيل، رَجُل، ثَلْج، ثَلاَّجَة
*182*
أَلْمُفْرَدَات
يَوْمُ الْجُمْعَة – יום שישי
جَنُوب – דרום
جَبَل – הר (ج) جِبَال
خَلِيج – מפרץ
رَجُل – איש (ج) رِجَال
شَجَرَة – עץ (ج) شَجَرَات
سَفِينَة – אנייה, ספינה (ج) سُفُن
جَمِيل – יפה (ج) جَمِيلُونَ
جَدِيد – חדש (ج) جُدُد
رَجَعَ ــِ חזר
خَرجَ ــُ – יצא
جَمَال – שם פרטי (ז)
(صورة في الكتاب)
*183*
تَمْرِين 1. إِقْرَؤُوا:
1. رَكِبْنَا الْبَاص يَوْمَ الْجُمْعَة إِلَى جَنُوبِ الْبِلاَد.
2. رَأَيْنَا جَبَلَ الْكَرْمِل مِنْ خَلِيج عَكَّا.
3. وَصَلَ هذَا الرَّجُل إِلَى الْقَرْيَة يَوْمَ الْخَمِيس.
4. هذِهِ شَجَرَة جَمِيلَة.
5. رَكِبْنَا السَّفِينَة إِلَى الْيُونَان.
6. هذَا ثَوْب جَدِيد. لَوْنُهُ أَحْمَر.
تَمْرِين 2. إِقْرَؤُوا:
1- هؤُلاَءِ تَلاَمِيذ جُدُد فِي الْمَدْرَسَة.
2- مَتَى يَرْجِعُ وَالِدُكَ؟ يَرْجِعُ فِي المْسَاء.
3- نَسْبَحُ فِي الْبَحْر فِي خَلِيج حَيْفَا.
4- مَتَى تَخْرُجُ مِنَ الْبَيْتِ؟
5- نَظَرْنَا إِلَى جِبَال الْجَلِيل (הגליל) مِنْ بَعِيد.
تَمْرِين 3. העתיקו למחברת את המשפטים בתרגיל 1.
*184*
ריבוי שאינו מציין בני אדם
בערבית קיימת הבחנה בין ריבוי שהיחיד שלו מציין אדם אחד (ילד – ילדים,
בת- בנות) לבין ריבוי שהיחיד שלו אינו מציין אדם אחד או אדם בכלל
(עַם – עמים, משפחה – משפחות, כלב – כלבים, ספר – ספרים).
ההתייחסות אל ריבוי שהיחיד שלו אינו מציין אדם אחד היא כאל נקבה
יחידה, ולכן הפועל, התואר והכינויים המתייחסים לריבוי זה יבואו בצורת
נקבה יחידה.
דוגמאות:
1. هَرَبَتِ الْكِلاَب مِنْ هُنَا. (פועל)
הכלבים ברחו מכאן. (מילולית: ברחה הכלבים)
2. أَيْنَ الْبُيُوتُ الْكَبِيرَة؟ (תואר)
איפה הבתים הגדולים? (מילולית: הבתים הגדולה)
3. هذِهِ هِيَ الْكُتُب. (כינויים)
אלה הם הספרים. (מילולית: זאת היא הספרים)
4. هَلْ قَرَأْتَ هذِهِ الْكُتُب؟ نَعَمْ، قَرَأْتُهَا. (כינויים)
האם קראת את הספרים האלה? כן, קראתי אותם.
(מילולית: קראתי אותה)
تَمْرِين 4. רשמו במחברת חמישה ריבויים המציינים בני אדם ועשרה ריבויים
שאינם מציינים בני אדם.
דוגמה:
ריבוי המציין בני אדם
أَوْلاَد (وَلَد)
ריבוי שאינו מציין בני אדם
كِلاَب (كَلْب)
*185*
تَمْرِين 5. א. הוסיפו هذَا، هذِهِ או هؤُلاَءِ לשמות הבאים:
(שימו לב לריבוי שאינו מציין בני אדם!)
1. -- عَيْن.
-- عُيُون.
2. -- مُوَظَّف.
-- مُوَظَّفُونَ.
3. -- كَرْم
-- كُرُوم.
4. -- بِنْت.
-- بَنَات.
ב. הוסיפו תואר מתאים לשמות הבאים:
(שימו לב לריבוי שאינו מציין בני אדם!)
1. مَدِينَة (قَرِيب) --
مُدُن (قريب) --
2. غُرْفَة (صَغير) --
غُرَف (صَغِير) --
3. مَطْعَم (شَرْقِيّ) --
مَطَاعِم (شَرْقِيّ) --
4. ضَيْف (دُرْزيّ) --
ضُيُوف (دُرْزيّ) --
5. كَاتِبَة (كَبِير) --
كَاتِبَات (كَبِير) --
ג. כתבו את הפועל בגוף המתאים:
(שימו לב לריבוי שאינו מציין בני אדם!)
1. (وَصَلَ) ضَيْفِي أَمْسِ.
2. (كَانَ) غُرَفُهُمْ نَظِيفَة.
3. (هَرَبَ) الْكِلاَب مِنْ هُنَا.
4. (لَعِبَ) الْبِنْت بِالْكُرَة.
5. (سَقَطَ) الأَمْطَار أَمْسِ.
*186*
התאמת הפועל לנושא
1. הפועל הקודם לנושא יבוא תמיד במספר יחיד.
2. כאשר הפועל בא אחרי הנושא המציין בני אדם, הפועל יותאם לנושא לפי מינו ומספרו.
3. כאשר הנושא אינו מציין בני אדם, הפועל יבוא תמיד בצורת נקבה יחידה, הן לפני הנושא והן אחריו.
דוגמאות:
1. ذَهَبَ الْوَلَد.
ذَهَبَ الأَوْلاَد.
ذَهَبَتِ الْبِنْت.
ذَهَبَتِ الْبَنَات.
2. قَرَأَ التَّلاَمِيذ وَكَتَبُوا.
قَرَأَتِ التِّلْمِيذات وَكَتَبْنَ.
3. أَكَلَتِ الْكِلاَب وَشَرِبَتْ.
تَمْرِين 6. כתבו את הפועל בגוף המתאים.
לדוגמה:
أَلْمِثَال: (فَتَحَ) -- التَّلاَمِيذ الْكُتُب (قَرَأَ) وَ --.
فَتَحَ التَّلاَمِيذُ الْكُتُب وَقَرَأُوا.
1. (وَصَل) -- الضُّيُوف إِلَى الْمَدِينَة (نَزَلَ) وَ -- فِي بَيْتِي.
2. (دَرَسَ) -- التِّلْمِيذَات الدَّرْس (كَتَبَ) وَ -- الْكَلِمَات فِي الدَّفَاتِر.
*187*
3. (لَعِبَ) -- الأَوْلاد بِالْكُرَة ثُمَّ (أَكَلَ) -- الْعِنَب.
4. (شَرِبَ) -- الضَّيْفَات الْقَهْوَة ثُمَّ (ذَهَبَ) --
5. (قَعَدَ) -- الْمُوَظَّفُونَ فِي الْمَكْتَب (كَتَبَ) وَ --.
6. (كَانَ) -- لِرَفِيقِي كِلاَب كَثِيرَة (هَرَبَ) وَ --.
تَمْرِين 7. השלימו כל משפט במילה מתאימה.
1. -- الأَوْلاَد فِي الْبَحْر. (خَرَجَ، سَبَحَ، تَرَكَ)
2. -- التَّلاَمِيذ إِلَى الْبَيْت. (عَمِلَ، خَرَجَ، رَجَعَ)
3. هذِهِ -- جَمِيلَة. (الْبَيْت، الدَّار، الْبُسْتَان)
4. لَعِبْتُ -- صَدِيقِي. (عِنْدَ، عَلَى، مِنْ)
5. سَبَحْنَا فِي --. (الْجَبَل، الْبَحْر، الْبَيْت)
6. تَقَعُ حَيْفَا فِي --. (الشَّمَال، الشَّرْق)
7. -- الْكِتَاب وَقَرَأْتُ الدَّرْس. (دَخَلْتُ، خَرَجْتُ، فَتَحْتُ)
8. -- الضُّيُوف الْقَهْوَة فِي بَيْتِي. (شَرِبُوا، طَلَبُوا، شَرِبَ)
9. هَل ْ قَرَأْتُمْ -- الْكُتُب؟ (هؤُلاَءِ، هذِهِ).
10. -- الْبَنَات مِنَ الْمَدْرَسَة بَعْدَ الظُّهْر. (رَجَعَتِ، رَجَعْنَ)
*188*
عِنْدَ الْبَحْر
أَسْكُنُ (אני גר) فِي حَيْفَا عَلَى جَبَلِ الْكَرْمِل. حَيْفَا هِيَ مَدِينَة
جَمِيلَة نَظِيفَة تَقَعُ (שוכנת) فِي شَمَالِ الْبِلاَد بَيْنَ الْبَحْر وَجَبَلِ الْكَرْمِل.
بُيُوتُهَا قَدِيمَة وَجَدِيدَة وَيَسْكُنُهَا يَهُود وَعَرَب.
عَلَى الْكَرْمِل أَشْجَار كَثِيرَة وَبَسَاتِين جَمِيلَة وَفَنَادِق كَبِيرَة. أَلْمَنْظَر
مِنْ جَبَلِ الْكَرْمِل جَمِيل جِدًّا (קראו: גִ'דַّן) (מאוד). نَنْظُرُ مِنْ رَأْسِ الْجَبَل إِلَى
*189*
خَلِيج حَيْفَا وَبُيُوتِ الْمَدِينَة. وَفِي الْخَلِيج سُفُن كَثِيرَة، مِنْهَا كَبِيرَة وَمِنْهَا صَغِيرَة. وَمِنْ بَعِيد نَرَى (אנו רואים) خَلِيج عَكَّا وَجِبَالَ الْجَلِيل.
وَفِي أَيَّامِ الصَّيْف أَذْهَبُ كُلّ يَوْم إِلَى الْبَحْر، أَسْبَحُ هُنَاكَ وَأَلْعَبُ مَعَ رِفَاقِي بِالْكُرَة.
فِي صَبَاح يَوْمِ الْجُمْعَة قَبْلَ أُسْبُوع زَارِنِي (בקרני) صَدِيقِي جَمَال مِنْ
عَكَّا فَذَهَبْنَا إِلَى الْبَحْر وَسَبَحْنَا وَلَعِبْنَا مَعًا (קראו: מַעַן) (יחד). وَفِ الظُّهْر لَبِسْنَا
الثِّيَاب وَذَهَبْنَا إِلَى مَطْعَم قَرِيب مِنَ الْبَحْر، فَأَكَلْنَا وَشَرِبْنَا، ثمَّ
رَكِبَ جَمَال الْبَاص إِلَى عَكَّا وَرَجَعْتُ أَنَا إِلَى بَيْتِي.
*190*
تَمْرِين 8. ענו על השאלות הבאות:
1. أَيْنَ تَقَعُ مَدِينَة حَيْفَا؟
2. مَنْ يَسْكُنُ فِي حَيْفَا؟
3. مَاذَا نَرَى مِنْ عَلَى جَبَلِ الْكَرْمِل؟
4. مَاذَا نَعْمَلُ فِي الْبَحْر؟
5. مَتَى نَسْبَحُ فِي الْبَحْر؟
تَمْرِين 9. חברו במחברת שנים עשר צמדים מן המילים הנמצאות בשתי הקבוצות:
(عامودين في الكتاب)
(عامود أ)
أَلْمِشْمِش
أَلْقَمَر
أَلْبَاب
أَلْغَرْب
أَلدَّفَاتِر
أَلْكَلاَم
أَلدُّرْزِيّ
أَلْمَدْرَسَة
أَلسَّنَة
أَللُّغَة
عِنْدَ
أَيَّار
(عامود ب)
نِيسَان
أَلشُّبَّاك
أَمَامَ
أَلْعَرَبِيَّة
أَلشَّرْق
أَلأَقْلاَم
أَلْيَهُودِيّ
أَلشَّمْس
أَلْمُعَلِّم
أَلتِّين
أَلشَّهْر
أَلْكَلِمَات
*191*
تَمْرِين 10. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. גרתי בחיפה שנה.
2. הספינה חזרה לחיפה ביום חמישי.
3. מתי חזרו האנשים האלה מהדרום?
4. ספינות רבות הגיעו אתמול למפרץ חיפה.
5. הילדים יצאו מהכיתה ושיחקו בכדור.
6. מתי חזרתם מביה"ס? חזרנו בצהריים.
7. הפקידים האלה לא עבדו אתמול.
8. הבתים והרחובות בעיר הזאת יפים.
9. האם ראיתם את בני בשוק? לא, הוא לא היה בשוק.
10. האורחים התאכסנו במלון היפה הזה.
*192*
س
נטיית השם עם כינויי הקניין
כינויי הקניין נוספים לשם העצם ביחיד ורבים, זכר ונקבה. הם מציינים את שייכותו של שם העצם לגופים השונים. לכל גוף נוסף כינוי קבוע:
כינויי הקניין הנוספים לשם העצם הם:
1. בגוף ראשון יחיד (מדבר) שלי - ــِ ي – بَيْتِي – ביתי
2. בגוף שני יחיד (נוכח) שלךָ - كَ – بَيْتُكَ – ביתךָ
3. בגוף שני יחידה (נוכחת) שלךְ – كِ – بَيْتُكِ – ביתךְ
4. בגוף שלישי יחיד (נסתר) שלו – هُ/ هُ – بَيْتُهُ – ביתו
5. בגוף שלישי יחידה (נסתרת) שלה – هَا/ ـهَا – بَيْتُها – ביתה
6. בגוף ראשון רבים (מדברים) שלנו – نَا – بَيْتُنَا – ביתנו
7. בגוף שני רבים (נוכחים) שלכם – كُمْ – بَيْتُكُمْ – ביתכם
8. בגוף שני רבות (נוכחות) שלכן – كُنَّ – بَيْتُكُنَّ – ביתכן
9. בגוף שלישי רבים (נסתרים) שלהם – هُمْ – بَيْتُهُمْ – ביתם
10. בגוף שלישי רבות (נסתרות) שלהן – هُنَّ – بَيْتُهُنَّ – ביתן
*193*
נטיית השם עם כינויי הקניין
(عامودين في الكتاب)
(عامود أ)
تِلْمِيذ
تِلْمِيذِي – תלמידי
تِلْمِيذُكَ – תלמידךָ
تِلْمِيذُكِ – תלמידךְ
تِلْمِيذُهُ – תלמידו
تِلْمِيذُهَا – תלמידה
تِلْمِيذُنَا – תלמידנו
تِلْمِيذُكُمْ – תלמידכם
تِلْمِيذُكُنَّ – תלמידכן
تِلْمِيذُهُمْ – תלמידים
تِلْمِيذُهُنَّ – תלמידן
(عامود ب)
تِلْمِيذَة
تِلْمِيذَتِي – תלמידתי
تِلْمِيذَتُكَ – תלמידתךָ
تِلْمِيذَتُكِ – תלמידתךְ
تِلْمِيذَتُهُ – תלמידתו
تِلْمِيذَتُهَا – תלמידתה
تِلْمِيذَتُنَا – תלמידתנו
تِلْمِيذَتُكُمْ – תלמידתכם
تِلْمِيذَتُكُنَّ – תלמידתכן
تِلْمِيذَتُهُمْ – תלמידתם
تِلْمِيذَتُهُنَّ – תלמידתן
הערה: אותם הכינויים נוספים לשם גם ברבים וברבות.
דוגמאות:
تَلاَمِيذِي، تَلاَمِيذُكَ וכו'
تِلْمِيذَاتِي، تِلْمِيذَاتُكَ וכו'
*194*
تَمْرِين 1. הוסיפו את הכינוי המתאים לשמות שבסוגריים לפי הדוגמה:
أَلْمِثَال: أَيْنَ (كِتَاب) --، يَا إِبْرَاهِيم؟
أَيْنَ كِتَابُكَ، يَا إِبْرَاهِيم؟
1. أَيْنَ (كُتُب) -- يَا بِنْت؟
2. أَيْنَ (دَفَاتِر) -- يَا أَوْلاَد؟
3. هَلْ (دَار) -- قَرِيبَة، يَا بَنَات؟
4. تَرَكْتُ (كَلْب) -- هُنَاكَ.
5. أَيْن بَيْت مَرْيم؟ (بَيْت) -- هُنَاكَ.
6. أَيْنَ مَدْرَسَة دَاوُد؟ -- هُنَا.
7. أَنَا وَكَرِيم وَأَمَل تَلاَمِيذ. (مَدْرَسَة) -- قَرِيبَة مِنْ هُنَا.
8. هذَا زَيْد وَهذَا (وَالِد) --.
9. بَدَأَ دَوْر بَنَاتِي. بَدَأَ (دَوْر) --.
10. أَيْنَ كَلْب وِدَاد؟ (كَلْب) -- هُنَاكَ.
*195*
تَمْرِين 2. הוסיפו כינוי רומז (هذَا، هذِهِ، هؤُلاَءِ) מתאים לכל מילה. (שימו לב לריבוי שאינו מציין בני אדם)
1. -- الرِّجَال
2. -- الْمُعَلِّمَة
3. -- الأَسْوَاق
4. -- الأَخ
5. -- الأَخَوَات
6. -- الدُّكَّان
7. -- الْخَالاَت
8. -- الْبِلاَد
تَمْرِين 3. הוסיפו למשפטים הבאים את צורת התואר המתאימה.
1. لِهذِهِ الْعَائِلَة أَوْلاَد (كَثِير) --.
2. دَارُنَا كَبِيرَة، فِيهَا (בה) غُرَفَ (كَثِير) --.
3. شَوَارِع هذِهِ الْمَدِينَة (نَظِيف) --.
4. هذِهِ الْمُدُن (قَرِيب) -- مِنَ الْبَحْر.
5. هُمْ مُوَظَّفُونَ (كَبِير) --.
6. لِعُمَر ثَلاَث أَخَوَات (صَغِير) --.
7. فِي هذَا الشَّارِع بُيُوت (جَمِيل) --.
*196*
כינויי הפועל (המושא)
1. כינויי הפועל (המושא) (אותי, אותך וכו') מצטרפים לפועל.
2. כינויי הפעול זהים לכינויי הקניין, פרט לגוף ראשון יחיד, שהוא نِي – אותי (במקום ــِ ي – שלי).
3. צורות הפועל אינן משתנות עם הוספת כינויי הפעול, פרט לשתי צורות:
א. כאשר צורת הפועל מסתיימת ב- ــُ وا، נשמטת ה- ا לפני הכינוי:
كَتَبُوا – كَتَبُوهُ
ב. לצורת הנוכחים בעבר נוספת ــُ و לפני הכינויים:
كَتَبْتُمْ – كَتَبْتُمُوهُ
דוגמאות:
سَأَلَنِي – שאל אותי
سَأَلَكَ – שאל אותךָ
سَأَلَكِ – שאל אותךְ
سَأَلَهُ – שאל אותו
سَأَلَهَا – שאל אותה
سَأَلَنَا – שאל אותנו
سَأَلَكُمْ – שאל אתכם
سَأَلَكُنَّ – שאל אתכן
سَأَلَهُمْ – שאל אותם
سَأَلَهُنَّ – שאל אותן
שימו לב:
سَأَلُونَا – שאלו אותנו
تَرَكُوهُ – עזבו אותו
سَأَلْتُمُونَا – שאלתם אותנו
تَرَكْتُمُوهُ – עזבתם אותו
كَتَبْتُمُوهَا – כתבתם אותה
كَتَبُوهَا – כתבו אותה
رَأَيْتُمُونِي – ראיתם אותי
*197*
تَمْرِين 4. הוסיפו לפועל כינוי מתאים, לפי הדוגמה:
أَلْمِثَال: رَأَيْتُ الْوَلَد. -- رَأَيْتُهُ.
1. لَبِسْتُ الثَّوْب. --
2. أَكَلْتُنَّ الْمَوْز. --
3. شَرِبْنَا الْقَهْوَة. --
4. سَأَلْتَ التَّلاَمِيذ. --
5. سَمِعْنَ هذَا الْكَلاَم. --
6. عَرَفْنَا هؤُلاَءِ الْمُوَظَّفَات. --
7. دَرَسْتُمُ الْكَلِمَة. --
8. سَمِعُوا الْكَلِمَات. --
9. رَأَيْتُمُ الْمَنَاظِر. --
10. تَرَكُوا الْبَيْت. --
تَمْرِين 5. הוסיפו את מילת היחס המתאימה:
(השתמשו במילות היחס המובאות בסוף התרגיל).
1. ذَهَبَتِ الْبِنْت -- أُخْتِهَا الصَّغِيرَة -- الْبُسْتَان.
2. نَرَى (אנו רואים) خَلِيج عَكَّا -- بَعِيد.
3. يَوْمُ الْخَمِيس -- يَوْمِ الْجُمْعَة.
4. كَتَبَ الْوَلَدُ الرِّسَالَة -- قَلَم رَصَاص.
5. كَتَبَ صَدِيقِي اسْمِي -- الظَّرْف.
6. تَلّ أَبِيب وَحَيْفَا وَإِيَلات قَرِيبَة -- الْبَحْر.
7. وَقَفْتُ -- الْمَكْتَبَة وَنَظَرْتُ -- الْكُتُب.
8. يَوْمُ الأََحَد -- يَوْمِ السَّبْت.
إِلَى، عَلَى، بِ، مَعَ، عِنْدَ، بَعْدَ، فِي، مِنْ، قَبْلَ
*198*
أَلْمُفْرَدَات
كُنْتَ – הייתָ
كُنْتُ – הייתי
لَيْسَ – אין
نَصْرَانِيّ – נוצרי (ج) نَصَارَى
مُسْلِم – מוסלמי (ج) مُسْلِمُونَ
فِي السَّاعَةِ الرَّابِعَة – בשעה ארבע
نِصْف – חצי
تَعَرَّفَ عَلَى – התוודע אל
تَعَرَّفْنَا عَلَى – התוודענו אל
أَلصَّفُّ السَّابِع – כיתה ז' (מילולית: הכיתה השביעית)
مِنَّا – מאתנו (مِنْ (زائد) نَا)
فِي الْيَوْمِ التَّالِي – ביום הבא, למחרת
*199*
زِيَارَة لِمَدْرَسَة فِي النَّاصِرَة
يَعْقُوب: أَهْلاً (קראו: אַהְלַן) يَا نَمْرُود. أَيْنَ كُنْتَ أَمْسِ؟
مَا رَأَيْتُكَ فِي الْمَدْرَسَة.
نَمْرُود: كُنْتُ فِي النَّاصِرَة.
- هَلْ لَكَ صَدِيق أَوْ أَهْل هُنَاكَ؟
- لاَ، لَيْسَ لِي صَدِيق وَلاَ أَهْل فِي النَّاصِرَة.
- فَلِمَاذَا ذَهَبْتَ إِلَى النَّاصِرَة؟
- ذَهَبْتُ مَعَ تَلاَمِيذ صَفِّي وَأُسْتَاذِ اللُّغَةِ الْعَرَبِيَّة لِزِيَارَة مَدْرَسَةِ "الْمُطْرَان".
- مَنْ يَدْرُسُ فِي هذِهِ الْمَدْ رَسَة؟
- فِي هذِهِ الْمَدْرَسَة تَلاَمِيذ وَتِلْمِيذَات، مِنْهُمْ نَصَارَى وَمِنْهُمْ مُسْلِمُونَ.
- مَتَى ذَهَبْتُمْ إِلَى النَّاصِرَة؟
- رَكِبْنَا الْبَاص مِنَ الْقُدْس إِلَى النَّاصِرَة بَعْدَ ظُهْر أَمْسِ،
*200*
وَوَصَلْنَا هُنَاكَ فِي السَّاعَةِ الرَّابِعَة وَالنِّصْف.
- وَمَاذَا عَمِلْتُمْ هُنَاك؟
- تَعَرَّفْنَا عَلَى تَلاَمِيذِ الصَّفِّ السَّابِع وَلَعِبْنَا مَعَهُمْ إِلَى الْمَسَاء، ثُمَّ ذَهَبَ كُلّ تِلْمِيذ مِنَّا إِلَى بَيْت تِلْمِيذ مِنْ هذَا الصَّفّ.
- وَمَاذَا عَمِلْتُمْ فِي الْيَوْمِ التَّالِي؟
- فِي الْيَوْمِ التَّالِي ذَهَبْنَا إِلَى مَدْرَسَةِ "الْمُطْرَان" وَهِيَ مَدْرَسَة كَبِيرَة وَفِيهَا تَلاَمِيذ وَتِلْمِيذَات كَثِيرُونَ.
- هَلْ دَرَسْتُمْ مَعَهُمْ؟
- نَعَمْ، دَرَسْنَا مَعَ تَلاَمِيذِ الصَّفِّ السَّابِع اللُّغَة الْعَرَبِيَّة.
*201*
- وَمَاذَا عَمِلْتُمْ بَعْدَ الظُّهْر؟
- بَعْدَ الظُّهْر زُرْنَا الْمَدِينَة وَرَأَيْنَا الْكَنِيسَة الْكَبِيرَة. وَفِي الْمَسَاء رَكِبْنَا الْبَاص إِلَى الْقُدْس.
تَمْرِين 6. ענו על השאלות הבאות:
1. إِلَى أَيْنَ ذَهَبَ نَمْرُود؟
2. مَنْ يَدْرُسُ فِي مَدْرَسَةِ "الْمُطْرَان"؟
3. مَاذَا عَمِل نَمْرُود هُنَاكَ؟
4. مَاذَا رَأَى فِي الْمَدِينَة؟
أَلْقِرْد فِي عَيْن أُمِّهِ غَزَال
הקוף בעיני אמו הוא צבי
(הצבי נחשב בתרבות הערבית כסמל היופי, והקוף כסמל הכיעור)
*202*
לפניכם סדר הא"ב הערבי:
حُرُوف الْهِجَاء
أ، ب، ت، ث، ج، ح، خ، د، ذ، ر، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ، ع، غ، ف، ق، ك، ل، م، ن، هـ، و، ي
تَمْرِين 7. כתבו את המילים הבאות לפי סדר הא"ב הערבי:
بَرِيد، جَبَل، أُسْبُوع، ذَهَبَ، تَمُّوز، فَهِمَ، نَهْر
عِنَب، وَزِير، ثَوْب، زَارَ، صَبَاح، لَعِبَ، ظُهْر
مُدِير، دُكَّان، رَجُل، ضَيْف، هُنَا، سُوق، يَوْم
كَلْب، خُبْز، طَبِيب، شَهْر، حَلِيب، غَرْب، قَرْيَة
*203*
تِمْرِين 8. תרגמו את המשפטים הבאים לערבית:
1. מה שלומך דודי? תודה לאל "מבסוט".
2. האם אתה שותה חלב כל בוקר? (תרגמו: החלב)
3. הילדים הולכים כל בוקר לבית הספר.
4. האם הבנתם את שאלתי? כן, הבנו אותה.
5. מי ביקר את אחותי אתמול? הם ביקרו אותה.
6. לאמי אח. שמו מחמוד והוא דודי.
7. הספינה תחזור לכאן ביום חמישי.
8. בבית הזה גר חברי זיד.
9. לא יורד גשם עכשיו.
10. ראיתי אותו מרחוק ולא הכרתיו.
11. זה בית ספרנו ואלו תלמידיו.
12. אנחנו לומדים בכיתה ז' (תרגמו: בכיתה השביעית).
أَلْكَذِب دَاء وَالصِّدْق شِفَاء
השקר – מחלה
והאמת – תרופה
*204*
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*205*
أَلْمُلْحَق
*206*
أَلْمَاضِي
נטיית הפועל בעבר
בניין ראשון, فَعَل
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
- كَتَبَ فَهِمَ كَبُرَ
أَنَا كَتَبْتُ فَهِمْتُ كَبُرْتُ
أَنْتَ كَتَبْتَ فَهِمْتَ كَبُرْتَ
أَنْتِ كَتَبْتِ فَهِمْتِ كَبُرْتِ
هُوَ كَتَبَ فَهِمَ كَبُرَ
هِيَ كَتَبَتْ فَهِمَتْ كَبُرَتْ
نَحْنُ كَتَبْنَا فَهِمْنَا كَبُرْنَا
أَنْتُمْ كَتَبْتُمْ فَهِمْتُمْ كَبُرْتُمْ
أَنْتُنَّ كَتَبْتُنَّ فَهِمْتُنَّ كَبُرْتُنَّ
هُمْ كَتَبُوا فَهِمُوا كَبُرُوا
هُنَّ كَتَبْنَ فَهِمْنَ كَبُرْنَ
*207*
أَلْمُضَارِع
נטיית הפועל בעתיד
בניין ראשון, فَعَلَ
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
- كَتَبَ ــُ فَهِمَ ــَ نَزَلَ ــِ
أَنَا أَكْتُبُ أَفْهَمُ أَنْزِلُ
أَنْتَ تَكْتُبُ تَفْهَمُ تَنْزِلُ
أَنْتِ تَكْتُبِينَ تَفْهَمِينَ تَنْزِلِينَ
هُوَ يَكْتُبُ يَفْهَمُ يَنْزِلُ
هِيَ تَكْتُبُ تَفْهَمُ تَنْزِلُ
نَحْنُ نَكْتُبُ نَفْهَمُ نَنْزِلُ
أَنْتُمْ تَكْتُبُونَ تَفْهَمُونَ تَنْزِلُونَ
أَنْتُنَّ تَكْتُبْنَ تَفْهَمْنَ تَنْزِلْنَ
هُمْ يَكْتُبُونَ يَفْهَمُونَ يَنْزِلُونَ
هُنَّ يَكْتُبْنَ يَفْهَمْنَ يَنْزِلْنَ
*208*
נטיית השם (כינויי הקניין)
(جدول في الكتاب بعامودين:)
יחיד רבים
كِتَابِي كُتُبِي
كِتَابُكَ كُتُبُكَ
كِتَابُكِ كُتُبُكِ
كِتَابُهُ كُتُبُهُ
كِتَابُهَا كُتُبُهَا
كِتَابُنَا كُتُبُنَا
كِتَابُكُمْ كُتُبُكُمْ
كِتَابُكُنَّ كُتُبُكُنَّ
كِتَابُهُمْ كُتُبُهُمْ
كِتَابُهُنَّ كُتُبُهُنَّ
כינויי הפעול
(המושא)
سَأَلَنِي
سَأَلَكَ
سَألَكِ
سَأَلَهُ
سَأَلَهَا
سَأَلَنَا
سَأَلَكُمْ
سَأَلَكُنَّ
سَأَلَهُمْ
سَأَلَهُنَّ
*209*
נטיית מילות היחס
(جدول في الكتاب بأربعة أعمدة:)
مَعَ – עם لِ – ל إِلَى – אל عَلَى – על
مَعِي لِي إِلَيَّ عَلَيَّ
مَعَكَ لَكَ إِلَيْكَ عَلَيْكَ
مَعَكِ لَكِ إِلَيْكِ عَلَيْكِ
مَعَهُ لَهُ إِلَيْهِ عَلَيْهِ
مَعَهَا لَهَا إِلَيْهَا عَلَيْهَا
مَعَنَا لَنَا إِلَيْنَا عَلَيْنَا
مَعَكُمْ لَكُمْ إِلَيْكُمْ عَلَيْكُمْ
مَعَكُنَّ لَكُنَّ إِلَيْكُنَّ عَلَيْكُنَّ
مَعَهُمْ لَهُمْ إِلَيْهِمْ عَلَيْهِمْ
مَعَهُنَّ لَهُنَّ إِلَيْهِنَّ عَلَيْهِنَّ
*210*
أَلْعَدَد
המספר
המספרים 10-3
(جدول في الكتاب بعامودين:)
أَلْمُذَكَّر זכר أَلْمُؤَنَّث נקבה
3 ثَلاَثَة- שלושה 3 ثَلاَث- שלוש
4 أَرْبَعَة- ארבעה 4 أَرْبَع- ארבע
5 خَمْسَة- חמישה 5 خَمْس- חמש
6 سِتَّة- שישה 6 سِتّ- שש
7 سَبْعَة- שבעה 7 سَبْع- שבע
8 ثَمَانِيَة- שמונָה 8 ثَمَانِي(بَنَات)- שמונֶה
9 تِسْعَة- תשעה 9 تِسْع- תשע
10 عَشَرَة- עשרה 10 عَشْر- עשר
أَلْجِهاتُ الأَرْبَع - רוחות השמים
أَلشَّمَال - צפון
أَلْجَنُوب – דרום
أَلشَّرْق - מזרח
أَلْغَرْب - מערב
*211*
أَيَامُ الأُسْبُوع - ימי השבוע
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
يَوْمُ الأَحَد
يَوْمُ الاثْنَيْن
يَوْمُ الثُّلاثَاء
يَوْمُ الأَرْبِعَاء
يَوْمُ الْخَمِيس
يَوْمُ الْجُمْعَة
يَوْمُ السَّبْت
شُهُورُ السَّنَة - חודשי השנה
كَانُونُ الثَّانِي - ינואר
شُبَاط - פברואר
آذَار - מרץ
نِيسَان - אפריל
أَيَّار - מאי
حَزِيرَان - יוני
تَمُّوز - יולי
آب - אוגוסט
أَيْلُول - ספטמבר
تِشْرِينُ الأًَوَّل - אוקטובר
تِشْرِينُ الثَّانِي - נובמבר
كَانُونُ الأَوَّل - דצמבר
*212*
فُصُولُ السَّنَة - עונות השנה
أَلرَّبِيع- אביב
أَلصَّيْف – קיץ
أَلْخَرِيف – סתיו
أَلشِّتَاء – חורף
סוף כרך רביעי
*213*
*214*
أ
أَ- האם? הא השאלה
آب- אוגוסט
أَب (ج) آبَاء- אב
إِبْن (ج) أَبْنَاء- בן
أَبْيَض – לבן
بَيْضَاء – לבנה
أَتَى – בא
أَثَاث – ריהוט, רהיטים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
(أَحَد) يَوْمُ الأَحَد – יום ראשון
أَحْمَر – אדום
حَمْرَاء – אדומה
أَخ (ج) إِخْوَة، إِخْوَان – אח
أُخْت (ج) أَخَوَات – אחות
أَخَذَ ــُ – לקח
أَخْضَر – ירוק
أَدِيب (ج) أُدَبَاء – מנומס
آذَار – מרץ
أُذُن (ج) آذَان – אוזן
أَرَادَ – רצה
أَرْبَع – ארבע
أَرْبَعَة – ארבעה
أَلأُرْدُنّ – ירדן (הנהר, המדינה)
أُرْدُنِّيّ – ירדני
أَرْز – ארזים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
أَرْض – אדמה, ארץ
أَرِيحَا – יריחו
أُرِيدُ – אני רוצה
أَزْرَق – כחול
زَرْقَاء – כחולה
أُسْبُوع (ج) أَسَابِيع – שבוע
*215*
أُسْتَاذ – מורה
إِسْرَائِيل – ישראל
إِسْم (ج) أَسْمَاء – שם
أَسْوَد – שחור
(سَوْدَاء – שחורה)
آسيَا – אסיה
إِصْبَع (ج) أَصَابِع – אצבע
أَصْفَر – צהוב
(صَفْرَاء – צהובה)
أَكَلَ ــُ – אכל
أَلآنَ – עכשיו
آلَة (ج) آلات – מכשיר, כלי
آلَةُ تَصْوِير – מצלמה
آلَة حَاسِبَة - מחשב
آلَة كَاتِبَة – מכונת כתיבה
إِلَى – אל, עד
إِلَى أَيْنَ ؟ - - לאן?
أُمّ (ج) أُمَّهَات – אֵם
أَمَامَ – מול (מקום)
إِمْرَأَة (ج) نِسَاء – אישה
أَمْسِ – אתמול
إِنْ شَاءَ الله – אם ירצה השם
أَنَّ – ש... לפני שם, או כינוי גוף
أَنَا – אני
أَنْتَ – אתה
أَنْتِ – את
أَنْتُمْ – אתם
أَنْتُنَّ – אתן
أَهْل – בני משפחה, אנשי (הכפר, העיר וכו')
أَهْلاً – שלום, ברוך הבא
أَهْلاً وَسَهْلاً – שלום, ברוך הבא
أَوْ – או
أَوَّل – ראשון
أُورُشَلِيم – ירושלים
أُورُوبَّا – אירופה
أَيَّار – מאי
*216*
إِيَران – איראן
إِيَرَانِيّ – אירני
إِيلاَت – אילת
أَيْلُول – ספטמבר
أَيْنَ؟ - איפה? היכן?
أَيَّار – מאי
ب
بِ – בְ...
بَاب (ז) (ج) أَبْوَاب – דלת, שער
بِئْر (ج) آبَار – באר
بَاص (ج) بَاصَات – אוטובוס
بَحْر (ج) بِحَار – ים
أَلْبَحْرُ الأَبْيَضُ الْمُتَوَسِّط – הים התיכון
أَلْبَحْرُ الأَحْمَر – הים האדום, ים סוף
أَلْبَحْرُ الْمَيِّت – ים המלח
بَدَأَ ــَ – התחיל
بَدَوِيّ – בדווי, בדואי
بَرَّاد – מקרר
بُرْتُقَال – תפוזים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
بَرْد – קור
بَرِيد – דואר
بَرِيطَانيَا – בריטניה
بُسْتَان (ج) بَسَاتِين – גן, בוסתן
بَصَل – בצל (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
بَطْن – בטן
بَعْدَ – אחרי (זמן)
بَعْدَ أَنْ – אחרי ש-
بَعِيد عَنْ – רחוק מ...
بَغْدَاد – בגדאד
بَكَى – בכה
بِلاَد (ج) بُلْدَتن – ארץ
*217*
بَلَد (ז) (ج) بِلاَد – עיר, ארץ
بَلَغَ ــُ – הגיע (לגיל, לסכום, לאזני)
بُلْغَارِيَا – בולגריה
بِنْت (ج) بَنَات – בת, ילדה
بَنْك (ج) بُنُوك – בנק
بَنَى – בנה
بَيْت (ج) بُيُوت – בית
بَيْرُوت – בירות
بَيْضَاء – לבנה
بَيْضَة – לבנה
بَيْض – ביצים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
بَيْنَ – בין
ت
تَرَكَ ــُ – עזב
تِسْعَة – תשעה
تَعَالَ ! – בוא!
تُفَّاح – תפוחי עץ (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
تُفَّاحَة (ج) تُفَّاحَات – תפוח-עץ
تِلِفِزْيُون (ז) (ج) تِلِفِزْيُونَات – טלוויזיה
تِلِفُون (ج) تِلِفُونَات – טלפון
تِلْمِيذ (ج) تَلاَمِيذ – תלמיד
تِلْمِيذَة (ج) تِلْمِيذَات – תלמידה
تَمْر – תמרים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
تَمْرِين (ج) تَمَارِين – תרגיל
تَمَهَّلْ! – האט!
تَمُّوز – יולי
تُوت – תות (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
تِين – תאנים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
*218*
ث
ثَلاَث – שלוש
ثَلاَثَة – שלושה
ثَلْج (ج) ثُلُوج – שלג
ثُمَّ – אחר כך
ثَوْب (ج) ثِيَاب – בגד
ج
جَبَل (ج) جِبَال – הר
جِدًّا – מאוד
جَدِيد (ج) جُدُد – חדש
جِسْر (ج) جُسُور – גשר
أَلْجَلِيل – הגליל
(جُمْعَة) يَوْمُ الْجُمْعَة – יום שישי
جَمَل (ج) جِمَال – גמל
جَمِيل (ج) جَمِيلُونَ – יפה
جَنُوب – דרום
*219*
ح
حَال (ז (פלוס) נ) (ج) أَحْوَال – מצב
(حَال) كَيْفَ حَالُكَ؟ - מה שלומךָ?
حَرَثَ ــُ – חרש
حَفْلَة (ج) حَفَلاَت – מסיבה, חגיגה
حَلِيب – חלב
أَلْحَمْدُ لِله – תודה לאל, השבח לאל
حَمْرَاء – אדומה
حَيْفَا – חיפה
خ
خَال (ج) أَخْوَال – דוד (אחי האם)
خَرَجَ ــُ – יצא
خَضْرَاء – ירוקה
خَلِيج – מפרץ
أَلْخَلِيل – חברון
خَمْس – חמש
خَمْسَة – חמישה
(خَمِيس) يَوْمُ الْخَمِيس – יום חמישי
خَيْر – טוב
*220*
د
دَار (נ) (ج) دُور- בית, מעון
دَخَلَ ــُ – נכנס
دَرَجَة (ج) دَرَجَات – מדרגה, דרגה, מעלה (חום)
دُرْزِيّ (ج) دُرُوز – דרוזי
دَرَسَ ــُ – למד
دَفْتَر (ז) (ج) دَفَاتِر – מחברת
دُكَّان (ז) (ج) دَكَاكِين – חנות
دِمَاغ – מוח
دَوْر (ج) أَدْوَار – תור, תפקיד
دَوْلَة (ج) دُوَل – מדינה
دِينَار (ج) دَنَانِير – דינאר
ذ
ذَاتَ يَوْم – באחד הימים
ذلِكَ – ההוא
ذلِكَ – כינוי רומז סתמי, זה, זאת
ذَهَبَ ــَ – הלך
ذَهَب – זהב
ذَهَبِيّ – (בצבע זהב) זהוב
*221*
ر
رَاديُو – רדיו
رَأْس (ج) رُؤُوس – ראש
رَأَى (يَرَى) – ראה
رَئِيس (ج) رُؤَسَاء – יושב ראש, נשיא, ראש (הממשלה, העיריה)
رَجَع ــِ – חזר
رَجُل (ج) رِجَال – איש, גבר
رِجْل (ج) أَرْجُل – רגל
رِسَالَة (ج) رَسَائِل – מכתב, איגרת
رَكِبَ ــَ – נסע ב... רכב על... (בערבית: את)
رَغْبَة – רצון
رَغِيف – ככר לחם
رَفِيق (ج) رِفَاق – חבר
رَفِيقَة (ج) رَفِيقَات – חברה
رَقَصَ ــُ – רקד
رَكَضَ ــُ רץ
ز
زَارَ (يَزُورُ) – ביקר
زَارَتْ – ביקרה
زُرْتَ – ביקרתָ
زَرَعَ ــَ – זרע, שתל
زَمَان – זמן
زِيَارَة (ج) زِيَارَات – ביקור
زَيْتُون – זיתים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
*222*
س
سَاعَدَ – עזר
سَاعَة (ج) سَاعَات – שעה, שעון
سَافَر – נסע
سَأَلَ ــَ – שאל
سَالِم – בריא, שלם
سُؤَال (ج) أَسْئِلَة – שאלה
(سَبْت) يَوْمُ السَّبْت – יום שבת
سَبَحَ ــَ – שחה
سَبْع – שבע
سَبْعَة – שבעה
سَفِينَة (ج) سُفُن - אונייה, ספינה
سَقَطَ ــُ – נפל, ירד (גשם, שלג וכו')
سَكَنَ ــُ – שכן, גר
سَلاَم – שלום
سَلَّة (ج) سِلاَل – סל
سَمَاء (נ) – שמיים
سَمِعَ ــَ – שמע
سَنَة (ج) سَنَوَات – שנה
سُورِيَا، سُورِيَة – סוריה
سُوق (נ) (ج) أَسْوَاق – שוק
سِينَمَا – קולנוע
*223*
ش
شَارِع (ج) شَوَارِع – רחוב
شَاهَدَ א – צפה ב...
شُبَاط – פברואר
شَبِعَ ــَ – שָׂבַע
شُبَّاك (ج) شَبَابِيك – חלון
شَتَلَ ــِ – שתל
شَجَرَة (ج) أَشْجَار، شَجَرَات – עץ
شَدَّة – דגש
شَدِيد – חזק, עז
شَرِبَ ــَ – שתה
شَرْق – מזרח
شَرْقِيّ – מזרחי
شَكَرَ א ــُ عَلَى – הודה ל... על
شَمَال – צפון
شِمَال – שמאל
شَمْس – שמש
شَهْر (ج) شُهُور، أَشْهُر – חודש
ص
صَابُون – סבון
صَبَاح – בוקר
صَبَاح الْخَيْر – בוקר טוב!
صَبَاح النُّور- בוקר אור!
صَدِيق (ج) أَصْدِقَاء – ידיד, חבר
صَعِدَ ــَ – עלה
*224*
صَغِير (ج) صِغَار – קטן, צעיר
صَغِيرَة (ج) صَغِيرَات – קטנה, צעירה
صَفّ (ז) (ج) صُفُوف – כיתה
صِفَة (ج) صِفَات – תואר
صَفْرَاء – צהובה
صَوْم – צום
صَيْف – קיץ
أَلصِّين – סין
ض
ضَابِط (ج) ضُبَّاط – קצין
ضَيْف (ج) ضُيُوف – אורח
ضِيق – מצוקה
ط
طَائِرَة (ج) طَائِرَات – מטוס, אוירון
طَبِيب (ج) أَطِبَّاء – רופא
طِفْل (ج) أَطْفَال – פעוט, תינוק
طَيِّب – טוב
*225*
ظ
ظَرْف (ج) ظُرُوف – מעטפה
ظِلّ – צל
ظُهْر – צהריים
ع
عَرَبِيّ (ج) عَرَب – ערבי
أَلْعَرَبِيَّة- ערבית
أَلْعِرَاق – עיראק
عَرَفَ ــِ – ידע, הכיר
عَزَفَ ــِ – ניגן ב...
عَسَل – דבש
عَشْر – עשר
عَشَرَة – עשרה
عَظِيم (ج) عِظَام، عُظَمَاء – עצום
أَلْعَقَبَة – עקבה
عَكَّا – עכו
عَلَم (ج) أَعْلاَم – דגל
عَلَى – על
عَمّ (ج) أَعْمَال – מעשה, עבודה
عَنْ – על, אודות
*226*
عِنَب – ענבים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
عِنْدَ – אצל, על יד, ליד
عُود – "עוד" (כלי מיתרים)
عِيد (ج) أَعْيَاد – חג
عَيْن (נ) (ج) عُيُون – עין, מעיין
غ
غَرْب – מערב
غَرْبِيّ – מערבי
غَرْبِيَّة – מערבית
غُرْفَة (ج) غُرَف – חדר
غَزَّة – העיר עזה
غَنِيّ (ج) أَغْنِيَاء – עשיר
غَوْرُ الأُرْدُنّ – עמק הירדן
غَيْمَة (ج) غُيُوم – עננה
ف
فَ – ואז, ו
فَاكِهَة (ج) فَوَاكِه – פרי
فَتَحَ ــَ – פתח
فَرَاغ – פנאי, חלל ריק
فَرِحَ ــَ – שמח
فَرَنْسَا – צרפת
فَقِير (ج) فُقَرَاء – עני
فَلاَّح (ج) فَلاَّحُونَ – איכר
*227*
فُنْدُق (ج) فَنَادِق – מלון
فَهِمَ ــَ – הבין
فَوْرًا – מיד
فِي – בְּ, בתוך (לתאור זמן ומקום)
فِيلم (ج) أَفْلاَم – סרט (קולנוע)
ق
قَالَ (يَقُولُ) – אמר
قَالَتْ – אמרה
قُبْرُص – קפריסין
قَبْلَ ــَ – קִבֵּל, הסכים
قَدْ – כבר, מלית להדגשת העבר
أَلْقُدْس – ירושלים
قَدِمَ – הגיע, בא
قَدَّمَ – הגיש
قَدِيم (ج) قُدَمَاء – קדום, ישן, עתיק
قَرَأَ ــَ – קרא
أَلْقُرْآن – הקוראן
قَرِيب مِنْ – קרוב ל...
قَرْيَة (ج) قُرًى – כפר
قِصَّة (ج) قِصَص – סיפור
قِطَار (ج) قِطَارَات – רכבת
قَطَعَ ــَ – קטע, חתך
قَطَفَ ــِ – קטף
قَعَدَ ــُ – ישב
قِفْ! – עמוד!
قَفَزَ ــِ – קפץ
قَلَم رَصَاص – עיפרון
قَمِيص (ج) قُمْصَان – כותונת, חולצה
قَهْوَة – קפה
*228*
ك
كَاتِب (ج) كُتَّاب- סופר, מזכיר, פקיד
كَانَ (يَكُونُ) – היה
كَانَتْ – היתה
كَبِير (ج) كِبَار – גדול, בכיר
كِتَاب (ج) كُتُب – סֵפֶר
كَتَبَ ــُ – כתב
كَثِير (ج) كَثِيرُونَ – רב, הרבה
كُرْسِيّ (ج) كَرَاسِيّ – כיסא
كَرْم (ج) كُرُوم – כרם
كُرَة (ج) كُرَات – כדור
كُلّ – כל...
كَلاَم (ז) – דברים, דיבור
كَلْب (ج) كِلاَب – כלב
كَلَّمَ א – דִבֵּר עם
كَلِمَة (ج) كَلِمَات – מילה
كُنْتُ – הייתי
كُنْتُ – הייתָ
كُنْتِ – היית (את)
كَيْفَ؟ איך? כיצד?
كَيْفَ حَالُكَ؟ מה שלומךָ?
ل
لِ – לְ... של
لاَ – לא
لَبِسَ ــَ – לָבש
لُبْنَان – לבנון
*229*
لُبْنَانِيّ – לבנוני
لَدَى – אצל, ליד
لَعِبَ ــَ – שיחק
لُغَة (ج) لُغَات – שפה
لِمَاذَا؟ - למה? מדוע?
لَمَّا – כאשר
لِمَنْ؟ למי? של מי?
لَوْح (ج) أَلْوَاح – לוח
لَوْن (ج) أَلْوَان – צבע
لَيْسَ – אין
لَيْل – לילה
لَيْلِيّ – לילי
م
مَا – מה שְ
مَا – לא (שוללת את הפועל בעבר)
مَا؟ - מה? (לפני פועל)
مَبْسُوط – שבע רצון
مَتَى؟ - מתי?
مِثَال – דוגמה
مُثَلَّث – משולש
مُخّ – מוח
مَدْرَسَة (ج) مَدَارِس – בית ספר
مَدِينَة (ج) مُدُن – עיר
مُدِير (ج) مُدِيرُونَ، مُدَرَاء – מנהל
مَرْحَبَا – שלום, ברוך הבא
مَرْكَز (ج) مَرَاكِز – מרכז
مَرِضَ ــَ – חלה
مَرِيض (ج) مَرْضَى – חולה
*230*
مَسَاء – ערב
مَسَاء الْخَيْر – ערב טוב!
مَسْجِد (ج) مَسَاجِد – מסגד
مُسْلِم (ج) مُسْلِمُونَ – מוסלמי
مِسْمَار – מסמר
مِشْمِش – משמש (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
مَطْبَخ (ج) مَطَابِخ – מטבח
مَطَر (ج) أَمْطَار – גשם
مَطْعَم (ج) مَطَاعِم – מסעדה
مِعْطَف (ج) مَعَاطِف – מעיל
مَغَارَة – מערה
مَغْرِب – מערב
مَعَ – עִם
مَعًا - יחד
مُعَلِّم (ج) مُعَلِّمُونَ – מורֶה
مُعَلِّمَة (ج) مُعَلِّمَات – מורָה
مَكْتَب (ج) مَكَاتِب – משרד, שולחן כתיבה
مَكْتَبَة (ج) مَكْتَبَات – ספרייה, חנות ספרים, מכתבה
مَكْتُوب (ج) مَكَاتِيب – מכתב, כתוב
مَلِك (ج) مُلُوك – מלך
مَلِكَة (ج) مَلِكَات – מלכה
مُلَوَّن – צבעוני, מגוון
مُمْتَاز – מצוין
مُمَثِّل (ج) مُمَثِّلُونَ – שחקן, נציג
مَنْ؟ - מי?
مِنْ – מִן
لِمَنْ؟ - של מי? למי?
مِنْ أَيْنَ؟ - מאין?
مَنْظَر (ج) مَنَاظِر – מראה, נוף
مُهَنْدِس (ج) مُهَنْدِسُونَ – מהנדס
مَوْز – בננות (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
مَوْزَة – בננה
مُوَظَّف (ج) مُوَظَّفُونَ – פקיד
مِيلاَد – מולד, הולדת
*231*
ن
أَلنَّاصِرَة – נצרת
نَحْنُ – אנחנו
نَدِمَ ــَ – התחרט
نَزَلَ ــِ – ירד
نَزَلَ فِي – התאכסן ב...
نِصْف (ج) أَنْصَاف – חצי
نَطَرَ ــُ – נטר, שמר
نَظَرَ ــُ إِلَى – הסתכל, הביט
نَظِيف (ج) نِظَاف – נקי
نَعَمْ – כן
نَهْر (ج) أَنْهَار – נהר
نِيسَان – אפריל
هـ
هَاتِف (ج) هَوَاتِف – טלפון
هؤُلاَءِ – אלה, האלה
هَرَبَ ــُ – ברח
هذَا – זה, הזה
هذِهِ – זאת, הזאת
هَلْ؟ - הַאִם
هُمْ – הם
هُنَّ – הן
هُنَا – כאן, פה
هُنَاكَ – שם, יש
*232*
أَلْهِنْد – הודו
هَنْدَسَة – הנדסה
هُوَ – הוא
هِيَ – היא
هَيَّا بِ – הבה ו...
و
وَ – ו' החיבור
وَاحِد – אחד
وَالِد – הורֶה, אב
وَالِدَة – אם
وَرَاءَ – מאחורי (מקום)
وَرْد – ורדים, פרחים (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
وَرْدَة – ורד
وَرْدِيّ – ורוד
وَزِير (ج) وَزَرَاء – שר
وَصَلَ (يَصِلُ) – הגיע
وَقْت (ج) أَوْقَات – זמן
وَقَفَ (يَقِفُ) – עמד
وَلَد (ج) أَوْلاَد – ילד
وُلِدَ – נולד
*233*
ي
يَا – הוי (מילת פנייה)
أَلْيَابَان – יפאן
يَد – יד
يَهُودِيّ (ج) يَهُود – יהודי
يَوْم (ج) أَيَّام – יום
أَلْيَوْم – היום
يَوْمُ الأَحَد – יום ראשון
يَوْمُ الْخَمِيس – יום חמישי
يَوْمُ الْجُمْعَة – יום שישי
يَوْمُ السَّبْت – יום שבת
أَلْيُونَان – יוון
*234*
(كتابة يدوية استعن بالمعلم)
*235*
*236*
א
אב- أَب (ج) آبَاء
אב- وَالِد
אבטיח- بِطِّيخ (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
אדום- أَحْمَر
אדומה- حَمْرَاء
אדון- أُسْتَاذ
אדמה- أَرْض
או- أَوْ
אוגוסט- آب
אודות- عَنْ
אוזן- أُذُن (ج) آذَان
אוטובוס- بَاص (ج) بَاصَات
אונייה- سَفِينَة (ج) سُفُن
אורח – ضَيْف (ج) ضُيُوف
אח- أَخ (ج) إِخْوَة، إِخْوَان
אחד- وَاحِد
אחות- أُخْت (ج) أَخَوَات
אחר כך- ثمَّ
אחר ש- - بَعْدَ أَنْ
אחרי (מקום) – وَرَاءَ
אחרי (זמן) – بَعْدَ
איגרת – رِسَالَة (ج) رَسَائِل
איטליה- إِيطَاليَا
איך? – كَيْفَ؟
איכר- فَلاَّح (ج) فَلاَّحُونَ
אילת- إِيلاَت
אין – لَيْسَ
איפה? – أَيْنَ؟
איראן- إِيرَان
איראני- إِيرَانِيّ
*237*
אירופה- أُورُوبَّا
איש- رَجُل (ج) رِجَال
אישה- إِمْرأَة
אכל- أَكَلَ ــُ
אל- إِلَى
אלה- هؤُلاءِ
אֵם- أُمّ (ج) أُمَّهَات
אֵם- وَالِدَة
אִם ירצה השם- إِنْ شَاءَ الله
אמר- قَالَ (يَقُولُ)
אמרה- قَالَتْ
אנחנו- نَحْنُ
אני- أَنَا
אנשי (הכפר, העיר וכו') – أَهْل
אסיה- آسيَا
אפריל- نِيسَان
אצבע- إِصْبَع (ج) أَصَابِع
אצל- عِنْد، لَدَى
ארבע- أَرْبَع
ארבעה- أَرْبَعَة
ארזים- أَرْز (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
ארץ- بَلَد (ז) (ج) بِلاَد
بِلاَد (ج) بُلْدَان؛ أَرْض
את- أَنْتِ
אתה- أَنْتَ
אתם- أَنْتُمْ
אתן- أَنْتُنَّ
אתמול- أَمْسِ
*238*
ב
בְּ- - بِ، فِي
בא- أَتَى؛ قَدِمَ ــَ
באחד הימים- ذَاتَ يَوْم
באר- بِئْر (ج) آبَار
בגד- ثَوْب (ج) ثِيَاب
בגדאד- بَغْدَاد
בדווי, בדואי- بَدَوِيّ
בוא!- تَعَالَ!
בולגריה- بُلْغَارِيَا
בוסתן- بُسْتَان (ج) بَسَاتِين
בוקר- صَبَاح
בוקר טוב! – صَبَاح الْخَيْر
בוקר אור! – صَبَاح الْنُّور
בטן- بَطْن
בין- بَيْنَ
ביצה- بَيْضَة
ביצים- بَيْض (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
ביקור- زِيَارَة
ביקר- زَارَ (يَزُورُ)
ביקרה- زَارَتْ
ביקרתָ- زُرْتَ
בירות- بَيْرُوت
בית- بَيْت (ج) بُيُوت، دَار (ج) دُور
בית ספר- مَدْرَسَة (ج) مَدَارِس
בכה- بَكَى
בכיר- كَبِير (ج) كِبَار
בן- إِبْن (ج) أَبْنَاء
בני משפחה- أَهْل
בנה- بَنَى
בננה- مَوْزَة
*239*
בננות- مَوْز (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
בנק- بَنْك (ج) بُنُوك
בצל- بَصَل (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
ברוך הבא- أَهْلاً، أَهْلاً وَسَهْلاً، مَرْحَبَا
ברח- هَرَبَ ــُ
בריא- سَالِم
בריטניה- بَرِيطَانِيَا
בת- بِنْت (ج) بَنَات
בתוך- فِي
ג
גֶבר- رَجُل (ج) رِجَال
גדול- كَبِير (ج) كِبَار
גמל- جَمَل (ج) جِمَال
גן- بُسْتَان (ج) بَسَاتِين
גָר- سَكَنَ ــُ
גשם- مَطَر (ج) أَمْطَار
גשר- جِسْر (ج) جُسُور
ד
דברים, דיבור- كَلاَم (יחיד, זכר)
דבש- عَسَل
דגל- عَلَم (ج) أَعْلاَم
דגש- شَدَّة
*240*
דואר- بَرِيد
דוגמה- مِثَال
דוד (אחי האם)- خَال (ج) أَخْوَال
דוד (אחי האב)- عَمّ (ج) أَعْمَام
דיבור- كَلاَم
דיבר עם- كَلَّمَ א
דינאר- دِينَار (ج) أَبْوَاب
דרוזי- دُرْزِي (ج) دُرُوز
דרום- جَنُوب
ה
הַאִם- أَ؟ هَلْ؟
האט! – تَمَهَّلْ!
האלה- هؤُلاءِ
הבה ו... – هَيَّا بِ
הבין- فَهِمَ ــَ
הביט- نَظَرَ ــُ إِلَى
הגיע- قَدِمَ ــَ؛ وَصَلَ (يَصِلُ)
הגיע (לגיל, לסכום, לאזני)- بَلَغَ ــُ א
הגיש- قَدَّمَ
הגליל- أَلْجَلِيل
ההוא- ذُلِكَ
הוא- هُوَ
הודה ל... על... – شَكَرَ ــُ א عَلَى
הודו- أَلْهِنْد
הולדת- مِيلاَد
הורֶה- وَالِد
הזאת- هذَا
*241*
היא – هِيَ
היה- كَانَ (يَكُونُ)
הייתָ- كُنْتِ
היית- كُنْتِ
הייתי- كُنْتُ
היכן? – أَيْنَ؟
הכיר- عَرَفَ ــِ
הלך- ذَهَبَ ــَ
הם- هُمْ
הן- هُنَّ
הנדסה- هَنْدَسَة
הסכים- قَبِلَ ــَ
הסתכל- نَظَرَ ــُ إِلَى
הר- جَبَل (ج) جِبَال
הרבה- كَثِير
השאיר- تَرَكَ ــُ
השבח לאל- أَلْحَمْدُ لِلّه
התאכסן ב... – نَزَلَ فِي
התחיל – بَدَأَ ــَ
ו
ו' החיבור- وَ
ואז, ו - فَ
ורדים- وَرْد (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
ורד- وَرْدَة
ורוד- وَرْدِيّ
*242*
ז
זאת- هذِهِ
זאת (כינוי רומז סתמי) – ذلِكَ
זה- هذَا
זהב- ذَهَب
זהוב- ذَهَبِيّ
זיתים (שם קיבוצי, יחיד, זכר) – زَيْتُون
זמן- وَقْت (ج) أَوْقَات
זמן – زَمَان
זרע – زَرَعَ ــَ
ח
חבר – رَفِيق (ج) رِفَاق
صَدِيق (ج) أَصْدِقَاء
חברה- رَفِيقَة (ج) رَفِيقَات
חברה- صَدِيقَة (ج) صَدِيقَات
חברון- أَلْخَلِيل
חג- عِيد (ج) أَعْيَاد
חגיגה- حَفْلَة
חדר- غُرْفَة (ج) غُرَف
חדש- جَدِيد (ج) جُدُد
חודש- شَهْر (ج) شُهُور، أَشْهُر
חולה- مَرِيض (ج) مَرْضَى
חולצה- قَمِيص (ج) قُمْصَان
חזר- رَجَعَ ــِ
חזק- شَدِيد
*243*
חיפה- حَيْفَا
חלב- حَلِيب
חלה- مَرِضَ ــَ
חלון- شُبَّاك (ج) شَبَابِيك
חלל (ריק) – فَرَاغ
(חמישי) יום חמישי- يَوْمُ الْخَمِيس
חמישה- خَمْسَة
חמש- خَمْس
חנות- دُكَّان (ז) (ج) دَكَاكِين
חנות ספרים- مَكْتَبَة (ج) مَكْتَبَات
חצי- نِصْف
חרש- حَرَثَ ــُ
חתך- قَطَعَ ــَ
ט
טוב- خَيْر، طَيِّب
טלוויזיה- تِلِفِزْيُون (ج) تِلِفِزْيُونَات
טלפון- تِلِفُون (ج) تِلِفُونَات؛ هَاتِف
*244*
י
יד- يَد
ידיד- صَدِيق (ج) أَصْدِقَاء
ידע- عَرَفَ ــِ
יהודי- يَهُودِيّ (ج) يَهُود
יוון- أَلْيُونَان
יולי- تَمُّوز
יום- يَوْم (ج) أَيَّام
יום ראשון- يَوْمُ الأَحَد
יום חמישי- يَوْمُ الْخَمِيس
יום שישי- يَوْمُ الْجُمْعَة
יום שבת- يَوْمُ السَّبْت
יושב ראש- رَئِيس
יחד- مَعًا
ילד- وَلَد (ج) أَوْلاَد
ילדה- بِنْت (ج) بَنَات
ים- بَحْر (ج) بِحَار
הים התיכון- أَلْبَحْرُ الأَبْيَض الْمُتَوَسِّط
ים סוף, הים האדום- أَلْبَحْرُ الأَحْمَر
ים המלח- أَلْبَحْرُ الْمَيِّت
יפֶה- جَمِيل (ج) جَمِيلُونَ
יפן- أَلْيَابَان
יצא- خَرَجَ ــُ
ירד (גשם, שלג וכו')- سَقَطَ ــُ
ירד- نَزَلَ ــِ
ירדן- أَلأُرْدُنّ
ירוק- أَخْضَر
ירוקה- خَضْرَاء
ירושלים- أُورُشَلِيم، أَلْقُدْس
יריחו- أَرِيحَا
ישראל- إِسْرَائِيل
יש- هُنَاكَ
ישב- قَعَدَ ــُ
ישן- قَدِيم
*245*
כ
כאן- هُنَا
כאשר- لَمَّا
כבר- قَدْ (מלית להדגשת העבר)
כדור- كُرَة (ج) كُرَات
כותונת- قَمِيص (ج) قُمْصَان
כחול- أَزْرَق
כחולה- زَرْقَاء
כיכר לחם- رَغِيف
כיסא- كُرْسِيّ (ج) كَرَاسِيّ
כיצד? – كَيْفَ؟
כיתה- صَفّ (ז) (ج) صُفُوف
כל... – كُلّ
כלב- كَلْب (ج) كِلاَب
כלי- آلَة (ج) آلاَت
כן- نَعَمْ
כעת- أَلآنَ
כפר- قَرْيَة (ج) قُرًى
כרם- كَرْم (ج) كُرُوم
כתב- كَتَبَ ــُ
ל
ל- لِ
לא- لاَ
לא- مَا (שוללת את הפועל בעבר)
לא- لاَ (שוללת את הפועל בעתיד)
לאן? – إِلَى أَيْنَ؟
לבן- أَبْيََض
*246*
לבנה- بَيْضَاء
לבנון- لُبْنَان
לבנוני- لُبْنَانِيّ
לָבש- لَبِسَ ــَ
לוח- لَوْح (ج) أَلْوَاح
לֶחם- خُبْز
לילה- لَيْل
לֵילי- لَيْلِيّ
ליד- عِنْدَ، لَدَى
למה? – لِمَاذَا؟
למי? – لِمَنْ؟
למד- دَرَسَ ــُ
לפני (זמן) – قَبْلَ
לפני(מקום)- أَمَامَ
לקח- أَخَذَ ــُ
מ
מאוד- جِدًّا
מאחורי (מקום)- وَرَاءَ
מאי- أَيَّار
מאין? – مِنْ أَيْنَ؟
מגוון- مُلَوَّن
מדוע? – لِمَاذَا؟
מדינה- دَوْلَة (ج) دُوَل
מדרגה- دَرَجَة (ج) دَرَجَات
מה? (לפני פועל)- مَاذَا؟
מה? (לפני שם)- مَا؟
מה שלומך? – كَيْفَ حَالُكَ؟
מהנדס- مُهَنْدِس (ج) مُهَنْدِسُون
*247*
מוח- دِمَاغ، مُخّ
מול (מקום)- أَمَامَ
מולד (הולדת) – مِيلاَد
מוסלמי- مُسْلِم (ج) مُسْلِمُونَ
מורֶה-مُعَلِّم (ج) مُعَلِّمُونَ
מורֶה- أُسْتَاذ
מזכיר- كَاتِب (ج) كُتَّاب
מזרח- شَرْق
מזרחי- شَرْقِيّ
מחברת – دَفْتَر (ז) (ج) دَفَاتِر
מחשב- آلَة حَاسِبَة
מטבח- مَطْبَخ (ج) مَطَابِخ
מטוס- طَائِرَة (ج) طَائِرَات
מי? – مَنْ؟
מיד- فَوْرًا
מכונת כתיבה- آلَة كَاتِبَة
מכשיר- آلَة (ج) آلاَت
מכתב- رِسَالَة (ج) رَسَائِل
مَكْتُوب (ج) مَكَاتِيب
מכתבה- مَكْتَبَة؛ مَكْتَب
מילה- كَلِمَة (ج) كَلِمَات
מָלון- فُنْدُق (ج) فَنَادِق
מלך- مَلِك (ج) مُلُوك
מן- مِنْ
מנהל- مُدِير (ج) مُدِيرُونَ، مُدَرَاء
מנומס- أَدِيب (ج) أُدَبَاء
מאין? – مِنْ أَيْنَ؟
מסגד- مَسْجِد (ج) مَسَاجِد
מסיבה- حَفْلَة (ج) حَفَلاَت
מסמר- مِسْمَار
מסעדה- مَطْعَمْ (ج) مَطَاعِم
מעון- دَار (ج) دُور
מעטפה- ظَرْف (ج) ظُرُوف
מעיל- مِعْطَف (ج) مَعَاطِف
*248*
מעיין- عَيْن (ج) عُيُون
מערב- غَرْب
מערבי- غَرْبِيّ
מערבית- غَرْبِيَّة
מערה- مَغَارَة
מפרץ- خَلِيج
מצב- حَال (ז (פלוס) נ) (ج) أَحْوَال
מצוין- مُمْتَاز
מצוקה- ضِيق
מצלמה- آلَة تَصْوِير
מראה- مَنْظَر (ج) مَنَاظِر
מרכז- مَرْكَز (ج) مَرَاكِز
מרץ- آذَار
משולש- مُثَلَّث
משטרה- شُرْطَة
משמש- مِشْمِش (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
(משפחה) בני משפחה- أَهْل
משרד- مَكْتَب (ج) مَكَاتِب
מתי? – مَتَى؟
נ
נהר- نَهْر (ج) أَنْهَار
נולד- وُلِدَ
נוף- مَنْظَر
נטר, שמר- نَطَرَ ــُ
ניגן- عَزَفَ ــِ عَلَى
נכנס- دَخَلَ ــُ
נסע ב... – رَكِبَ ــَ (בערבית: את)
נסע – سَافَرَ
*249*
נפל- سَقَطَ ــُ
נצרת- أَلنَّاصِرَة
נקי- نَظِيف
נשיא- رَئِيس (ج) رُؤَسَاء
ס
סבון- صَابُون
סופר- كَاتِب (ج) كُتَّاب
أَدِيب (ج) أُدَبَاء
סוריה- سُورِيَا، سُورِيَة
סין- أَلصِّين
סיפור- قِصَّة (ج) قِصَص
סל- سَلَّة (ج) سِلاَل
ספטמבר- أَيْلُول
ספינה- سَفِينَة (ج) سُفُن
ספר- كِتَاب (ج) كُتُب
ספריה- مَكْتَبَة (ج) مَكْتَبَات
סרט (קולנוע)- فِيلم (ج) أَفْلاَم
ע
עבד- عَمِلَ ــَ
עבודה- عَمَل (ז) (ج) أَعْمَال
עד- إِلَى
עז- شَدِيد
עזב- تَرَكَ ــُ
עזה (העיר)- غَزَّة
*250*
עט- قَلَم (ج) أَقْلاَم
עין- عَيْن (ج) عُيُون
עיפרון- قَلَم رَصَاص
עיר- بَلَد (ז) (ج) بِلاَد
مَدِينَة (ج) مُدُن
עיראק- أَلْعِرَاق
עכו- عَكَّا
עכשיו- أَلآنَ
על- عَلَى
על אודות- عَنْ
עלה- صَعِدَ ــَ
על יד- عِنْدَ، لَدَى
עלם- غُلاَم
עִם- مَعَ
עמאן (רבת עמון)- عَمَّان
עמד- وَقَفَ (يَقِفُ)
עמק הירדן- غَوْرُ الأُرْدُنّ
ענבים- عِنَب (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
עני- فَقِير (ج) فُقَرَاء
ענן- غَيْمَة
עץ- شَجَرَة (ج) أَشْجَار، شَجَرَات
עצום- عَظِيم (ج) عِظَام، عُظَمَاء
עצור! – قِفْ!
עצר- وَقَفَ (يَقِفُ)
עקבה- أَلْعَقَبَة
ערב- مَسَاء
ערב טוב! – مَسَاء الْخَيْر
ערבי- عَرَبِيّ (ج) عَرَب
ערבית- أَلْعَرَبِيَّة
עשה- عَمِلَ ــَ
עשיר- غَنِيّ
עשר- عَشْر
עשרה- عَشَرَة
עתיק- قَدِيم
*251*
פ
פברואר- شُبَاط
פה- هُنَا
פנאי- فَرَاغ
פעוט- طِفْل (ج) أَطْفَال
פקיד- مُوَظَّف (ج) مُوَظَّفُونَ
פרחים- وَرْد (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
פרי- فَاكِهَة (ج) فَوَاكِه
פתח – فَتَح ــَ
צ
צבע- لَوْن (ج) أَلْوَان
צבעוני- مُلَوَّن
צהובה- صَفْرَاء
צהריים- ظُهْر
צום- صَوْم
צל- ظِلّ (ج) ظِلاَل
צפה ב... – شَاهَدَ
צפון- شَمَال
צרפת- فَرَنْسَا
*252*
ק
קדום- قَدِيم
קולנוע- سِينَمَا
קור- بَرْد
קוראן- أَلْقُرْآن
קטן- صَغِير (ج) صِغَار
קטע- قَطَعَ ــَ
קטף- قَطَفَ ــِ
קיבל- قَبِلَ ــَ
קיץ- صَيْف
קפה- قَهْوَة
קצין- ضَابِط (ج) ضُبَّاط
קצר- قَصِير
קרא- قَرَأَ ــَ
קרוב ל... – قَرِيب مِنْ
ר
ראה- رأَى (يَرَى)
ראש- رَأْس (ج) رُؤُوس
ראשון- أَوَّل
רב (הרבה) – كَثِير (ج) كَثِيرُونَ
רגל- رِجْل
רדיו- رَاديُو
רהיטים- أَثَاث (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
רופא- طِبِيب (ج) أَطِبَّاء
רחוב- شَارِع (ج) شَوَارِع
רחוק מ... – بَعِيد عَنْ
*253*
ריהוט- أَثَاث
רכב על... – رَكِبَ ــَ (בערבית: את)
רכבת- قِطَار (ج) قِطَارَات
רץ- رَكَضَ ــُ
רצה- أَرَادَ (يُرِيدُ)
רצון- رَغْبَة
רקד- رَقَصَ ــُ
ש
ש- أَنَّ (לפני שם עצם או כינוי)
שאל- سَأَلَ ــَ
שְאֵלה- سُؤَال (ז) (ج) أَسَابِيع
שָבַע- شَبِعَ ــَ
שבע- سَبْع
שבעה- سَبْعَة
שבע רצון- مَبْسُوط
שולחן כתיבה- مَكْتَبَة (ج) مَكْتَبَات،
مَكَاتِب
مَكْتب (ج) مَكَاتِب
שוק- سُوق (נ) (ج) أَسْوَاق
שחה- سَبَحَ ــَ
שחור- أَسْوَد
שחורה- سَوْدَاء
שחקן- مُمَثِّل (ج) مُمَثِّلُونَ
שיחק- لَعِبَ ــَ
שיעור- دَرْس (ج) دُرُوس
שכן- سَكَنَ ــُ
של- لِ
של מי? – لِمَنْ؟
שלג- ثَلْج (ج) ثلُوج
*254*
שלום- مَرْحَبَا (ברכה)، سَلاَم
שלוש- ثَلاَث
שלושה- ثَلاَثَة
שֵם- إِسْم (ج) أَسْمَاء
שָם- هُنَاكَ
שמאל- شِمَال
שמח – فَرِحَ ــَ
שָמַיִם- سَمَاء (נ)
שמע – سَمِعَ ــَ
שמש- شَمْس
שנה- سَنَة (ج) سَنَوَات
שפה- لُغَة (ج) لُغَات
שעה- سَاعَة (ج) سَاعَات
שעון- سَاعَة (ج) سَاعَات
שֵׂעָר- شَعْر
שער- بَاب (ז) (ج) أَبْوَاب
שר- وَزِير (ج) وُزَرَاء
שתה- شَرِبَ ــَ
שתל- زَرَعَ ــَ، شَتَلَ ــِ
ת
תאנים- تِين (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
תואר- صِفَة (ج) صِفَات
תודה- شُكْرًا
תודה לאל- أَلْحَمْدُ لِلّه
תור- دَوْر (ج) أَدْوَار
תות- تُوت (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
תינוק- طِفْل (ج) أَطْفَال
תלמיד- تِلْمِيذ (ج) تَلاَمِيذ
תלמידה- تِلْمِيذَة (ج) تِلْمِيذَات
תמרים – تَمْر (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
*255*
תפוזים- بُرْتُقَال (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
תפוח עץ- تُفَّاحَة (ج) تُفَّاحَات
תפוחי עץ- تُفَّاح (שם קיבוצי, יחיד, זכר)
תפקיד- دَوْر (ج) أَدْوَار
תרגיל – تَمْرِين (ج) تَمَارِين
תשע- تِسْع
תשעה- تِسْعَة
תל- אביב- تَلّ أَبِيب
סוף הספר